خویشتن پنهان: شرح ده نکته ازمعرفت نفس صفحه 288

1- شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص: 217.

او فشار می آورد منتها آنچه در این دنیا اخلاق و عقیده است در عالم برزخ صورت پیدامی کند و مباحث معرفت نفس جایگاه چنین روایاتی را تبیین می نماید.(1)

جسمانی بودن معاد

اهل البیت علیهم السلام اسراری از حقیقت را فاش کرده اند که با اندیشه ی دنیایی نمی توان به آن ها دست یافت از جمله این که امام صادق علیه السلام می فرمایند: «مَنْ أَنْکَرَ ثَلَاثَهَ أَشْیَاءَ فَلَیْسَ مِنْ شِیعَتِنَا الْمِعْرَاجَ وَ الْمُسَاءَلَهَ فِی الْقَبْرِ وَ الشَّفَاعَه»(2) هر کس سه چیز را منکر شود از شیعیان ما نیست، «معراج» و «پرسش در قبر» و «شفاعت» و ما را متوجه می کنند چگونه نفس ناطقه ی انسان در عالم برزخ زنده و بیدار است و باید به سؤالات مَلَکین جواب دهد. در این رابطه موضوع معاد جسمانی مطرح می شود و این که هر عقیده و اخلاق و اراده ای صورتی جسمانی به خود می گیرد اما جسمی که مطابق جنسِ عالم برزخ است. این که شنیده اید: «اگر کسی عملش بد باشد، جسمش در برزخ و قیامت زشت است.» بر همین اساس است که «عمل»او، «بدن» او را می سازد. بعضی ها آن قدر شکل شان در قیامت زشت است که رسول خدا صلی الله علیه و آله در رابطه با آن ها می فرمایند: «یَحْسُنُ عِنْدَهَا القِرَدَهُ وَ الخَنَازِیرَ»(3) میمون و خوک از آن ها زیباترند. همان طور امام صادق علیه السلام می فرمایند: «إِنَّ اللَّهَ یَحْشُرُ النَّاسَ عَلَی نِیَّاتِهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَه»(4)خداوند مردم را در روز قیامت بر اساس نیّاتشان محشور می کند. و معلوم است که جنس جسم شان از جنس عقاید و اخلاق است، در عین این که آن عقاید و اخلاق شکل و صورت دارد. این از عظمت های معارف اهل البیت علیهم السلام است که ما را متوجه می کند چگونه عقاید و اخلاق و اعمال ما جسم پیدا می کنند. مردم عادی نمی توانند متوجه باشند که چیزی جسم داشته باشد و مادی نباشد در حالی که اگر به صورت هایی که در ذهن خود دارند توجه کنند می یابند که آن صورت ها در عین این که جسم دارند جنس آن ها مادی نیست تا وزن و حجم داشته باشد.