خویشتن پنهان: شرح ده نکته ازمعرفت نفس صفحه 63

1- در این جا نیز رابطه ی بین تکوین و تشریع مطرح است که نفس کودک استعدادهای تکوینی خود را با ریاضت های ممتد در اختیار می گیرد و در نهایت دست خود را بالا می آورد و یا به دهان خود نزدیک می نماید.

«إنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»(1) به جهت آن است که بتوانیم این موضوع را درست دریابیم که اگر خداوند نفس ها را در خواب هم تماماً می گیرد، چگونه فعالیت های حیاتی آن ها همچنان باقی است، چون با دقت در این امر معارف ارزشمندی نصیب انسان می شود.

یکی از خواص نفس این است که می تواند در هر عالمی حاضر گردد و از دور تصرفاتی در امور داشته باشد. حتماً ملاحظه کرده اید و یا شنیده اید که بعضی از بزرگانِ سلوکِ معنوی چگونه در عین این که در گوشه ای نشسته اند از جاهای دیگر با خبر هستند و حتی کارهایی را در آن جاها صورت می دهند. دوستان نزدیک به حضرت آیت الله بهاءالدینی«رحمه الله علیه» می گفتند که آقا به یکی از رفقا مأموریتی داده بودند، در حین مأموریت عینک آن آقا گم می شود، تعریف کرده بود در حالی که کار متوقف شده بود و با ناراحتی کنار ساحل قدم می زدم، دیدم یک عینک روی شن های ساحل افتاده است! رفتم آن را برداشتم، دیدم شماره اش شماره ی عینک خودم است. بعد خدمت آقا آمدم و قضیه را تعریف کردم، فرموده بودند ما آن کسی را که مأموریت می دهیم مواظبت هم می کنیم. چون نفس انسان این استعداد را دارد که در عین آن که جسماً در محلی قرار دارد در بقیه مکان ها نیز یک نحوه حضور خاص پیدا کند و اموری را تدبیر نماید. پس می توان گفت در هنگام مرگ، تدبیر بدن توسط نفس از میان می رود ولی در خواب چنین نیست، هر چند در هر دو حال نفسِ انسان تماماً گرفته شده باشد.

موانع ارتباط با خود

صِرف رؤیا، به هر شکلی که باشد حاکی از آن است که ما همواره خودمان با خودمان هستیم و بدونِ بدن، خود را احساس می کنیم و چیزی جز آن کسی که خود را احساس می کند نیستیم و این نکته ی بسیار حساسی است، چون بعضی مواقع به جای این که احساسِ خودمان از خودمان را، خودمان بدانیم به دنبال تصوری از خودمان هستیم، در حالی که همان احساسِ خودمان از خودمان، خودمان هستیم، مثل کسی نباشیم که گفت: «رفتیم جنگل، از بس درخت بود، جنگل را ندیدیم»! در حالی که همان درخت ها جنگل بود، اما او تصوری از جنگل برای خود ساخته بود که مانع می شد تا جنگلی که روبه رویش بود ببیند. گفت:

از

شیشه ی بی می، میِ بی شیشه طلب کن

حق

را ز دلِ خالی از اندیشه طلب کن