خویشتن پنهان: شرح ده نکته ازمعرفت نفس صفحه 85

1- فناری، مصباح الأنس، ص 731.

2- سوره ی طه، آیه ی131.

خواب های نورانی این است که به دنیا و امکانات اهل دنیا خیره نشویم تا ذهن مان از آن نوع صورت ها پر نگردد. عبادات برای این است که جهت جان ما از دنیا به سوی پروردگارمان سوق پیدا کند لذا وقتی می گویید: «اللهُ اکبر»، دارید قلب را به کبریائی حق منتقل می کنید.

رؤیاهای سه گانه

رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: «الرُّؤْیا ثَلاثٌ: مِنْها اَهاویلُ الشَّیْطان لِیَحْزُنَ بِها ابْنَ ادَمَ وَ مِنْها ما یَهُمُّ بِهِ الرَّجُلُ فی یَقْظَتِهِ فَیَراهُ فی مَنامِهِ، وَ مِنْها جُزْءٌ مِنْ سِتَّهٍ وَ اَرْبَعینَ جُزْءً مِنَ النُّبُوَّهِ»(1) رؤیا سه گونه است؛ یا القائاتی است که شیطان القاء می کند تا فرزندان آدم را نگران کند، و یا از آن رؤیاهایی است که هرچه انسان در بیداری مورد توجه قرار داده در خواب با آن ها روبه رو می شود و یا رؤیاهایی است که جزئی از چهل و شش جزءِ نبوت است.

رؤیاهای نوع اول طوری است که شیطان به جهت آماد گی انسان ها می تواند خیالات آن ها را تحت تأثیر وسوسه های خود قرار دهد تا آن ها را از ادامه ی راه بندگی مأیوس کند، در خیالات شما تصرف می کند تا در خواب با اعمالی خلاف شرع روبه رو شوید. باید متوجه بود که نباید به این نوع رؤیاها اعتنا کرد و نباید خود را با این نوع رؤیاها - که شیطان برای نگران کردن ما ایجاد کرده- ارزیابی کنیم.

چنانچه ملاحظه فرمودید حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله بعد از آن که نوع دوم از رؤیاها را -که تحت تأثیر اموری ایجاد شده که در بیداری به آن ها توجه کرده ایم- متذکر می شوند، نوع سومی از رؤیاها را مطرح می کنند که از جنس نبوت است و نفس ناطقه می تواند همانند نفس ناطقه ی پیامبران خدا، با ارتباط با مبانی غیبِ عالم، متوجه حقایقی از حقایق عالم شود. رؤیاهای رحمانی که انسان در آن ها با حقایق عقلی روبه رو می شود، در این قسم قرار دارند. از آن جایی که در خواب حسّ انسان در میدان نیست، اگر نفس ناطقه مستعد اُنس با حقایق باشد شرایط چنین اُنسی به خوبی فراهم است، همین طور که عرفا در بیداری می توانند نظرِ خود را از محسوسات منصرف کنند و قلب خود را به سوی حقایقِ معنوی سوق دهند، تا آنجایی که در بیداری با حقایق معنوی مرتبط می شوند و از تجلیات آن معانی در خیال خود نیز بهره مند می گردند. در شرح حال مرحوم آیت الله «آقا جمال گلپایگانی» هست که فرمودند: به قبرستان