تجربه شیرین ندامت صفحه 64

26 ; کافی ، ج 2 ، ص 438 و با اندک اختلافی وسائل الشّیعه ، ج 16 ، ص 67 ; بحارالأنوار ، ج 90 ، ص 377 ; ثواب الأعمال ، ص 169 .

شرایط استغفار

امیرالمؤمنین (علیه السلام) در سخن پر باری ، شرایط جامع تری را برای تحقّق استغفار واقعی بیان می فرمایند که بسیار پر مغز و شایسته دقت و به کار گرفتن است و علما و دانشمندان در شرح و تفسیر آن سخنان فراوانی گفته اند . مرحوم سیّد رضی ( ره ) چنین روایت می کند :

مردی در محضر آن حضرت گفت : أَسْتَغْفِرُاللهَ .

مولا به او فرمودند :

ثَکَلَتْکَ أُمُّکَ ، أَتَدْری مَا الاِْسْتِغْفارُ ، إِنَّ الإِسْتِغْفارَ دَرَجَهُ الْعِلِّیّینَ ، و هُوَ أِسْمٌ واقِعٌ عَلی سِتِّ مَعان :

أَوَّلُها : النَّدْمُ عَلی ما مَضی .

و الثّانی : اَلْعَزْمُ عَلی تَرْکِ الْعَوْدِ عَلَیْهِ أَبَداً .

و الثّالِثُ : أَنْ تُؤَدّی إِلَی الْمَخْلُوقینَ حُقُوقَهُم حَتّی تَلْقَی الله أَمْلَسَ لَیْسَ عَلَیْکَ تَبِعَهٌ .

و الرّابِعُ : أَنْ تَعْمِدَ إِلی کُلِّ فَریضَه عَلَیْکَ ضَیَّعْتَها تُؤَدّی حَقَّها .