- پیش گفتار 1
- اشاره 4
- استغفار پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بعد از حیات 7
- به فکر نجات امت 8
- استغفار روزانه 10
- دو امان روی زمین 11
- غبار قلب پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم 12
- قصور در برابر خداوند 15
- استغفار از وجود 16
- عجز و استغفار 17
- در برابر فضل خدا 18
- مناجات امام سجاد علیه السلام 20
- عجز از شکر 23
- در فضای آلوده دنیا 24
- درک محضر خدا 26
- برای خطای دیگران 27
- استغفار عارفان 29
- سری از اسرار 30
- تنزیل حقایق 31
- بیتوته نزد خدا 32
- محدودیت در بیان واقعیات 34
- اشاره 36
- سرآغاز مخالفت با خدا 38
- بزرگی گناه 39
- راهیابی به گناهان بزرگ 40
- پرهیز از فکر گناه 43
- راه بندان معنوی 44
- عذرخواهی علی بن یقطین 45
- دشواری جبران گناه 47
- مطهرین و توابین 49
- نفوذ شیطان 51
- ورود شیطان از راه عبادت 53
- خدای برهان 55
- ساده لوحی و فریب 55
- چشم بینا 57
- عاقبت به خیری 58
- ارزش عقل 60
- نگاه به دنیا 61
- زهد در دنیا 62
- صاحبان سرای آخرت 65
- برتری عقل 66
- اشاره 68
- آثار وضعی گناه 69
- زید بن موسی 71
- نقطه های سیاه گناه 72
- قساوت قلب 73
- اشک دل 74
- زیان های دنیوی گناه 76
- محو خوبی ها 76
- کارهای ناکرده! 77
- حفظ عزت مؤمن 78
- عزت نفس آیت الله بروجردی 79
- شیخ محمد تقی بافقی 80
- آیا خدا برای بنده اش کافی نیست؟! 81
- تنگنا و فراخی رزق 83
- تأمین شهریه طلاب 85
- توجه به خدا 87
- پرهیز از کدورت ها 88
- خسارت سنگین قهر کردن 89
- خودپسندی 92
- اثر گناه بر قلب انسان 93
- اثر گناه در زندگی 94
- راه بندان گناه 96
- اشاره 98
- جلوه های استغفار 100
- باورهای سست 102
- فرار به جلو 103
- ارکان استغفار 104
- 1)اقرار به گناه 104
- 2)جبران 106
- گسترۀ بخشش خداوند 107
- وجوب فوری توبه 108
- تأخیر توبه 109
- توبه ابلیس! 110
- ادب استغفار 112
- ماه استغفار 115
- حدیث حاضر غایب 117
- مرز دنیا و آخرت 119
- اهل الله 120
- ندامت و اعتراف به گناه 121
- متهم کردن نفس 122
- ارزش آفرینی توبه 123
- شیطان سر راه اهل ایمان 124
- دعای مورچه 125
- خواسته خداوند 126
- رحمت حق بر گنهکاران 127
- ضمانت بهشت 128
- راه گشایی 130
- پیام دعاها 130
- در حفظ خدا 132
- غفلت از استغفار 135
- استغفار سحرگاهان 135
- اشاره 137
- صدق دل 139
- استغفار صادقانه 140
- کوچک شمردن گناه 141
- قضاوت در باره گناه دیگران 143
- عظمت گناه 144
- بیان گناه 144
- توجیه گناه 145
- اصرار بر گناه 147
- لذت از گناه 148
- فکر گناه 148
- شومی گناه 151
- کوتاه شدن عمر بر اثر گناه 152
- سلب نعمت ها 153
- ترک بدیها، یا انجام خوبیها؟ 153
- خروج از ذلت گناه 154
- اصرار بر گناه 155
- گناهکار نادم 156
- گناهی که به بهشت می برد! 158
- گناه پایدار 159
- بندگان برگزیده 160
- تبیین امام علیه السلام 161
- تکیه بر تقوا 162
- برخوردی بزرگوارانه 163
- رحمت برای ستمگران! 164
- گناه پوشی 165
- تمثال انسان در عرش خدا 166
- اظهار گناه 168
- اشاره 170
- کلید خزائن خدا 171
- سرچشمه مشکلات 173
- بالاترین عذاب 174
- اسباب گشایش 176
- نقش استغفار در روزی 180
- بوی خوش استغفار 181
- بوی تعفن دروغ 182
- استغفار در نامه اعمال 185
- شکستگی در استغفار 186
- اشاره 187
- 1.کار نیک پس از گناه 188
- 2.دو رکعت نماز 188
- 3.تب کردن مؤمن 189
- 4.بیماری 190
- 5.بلا و گرفتاری 191
- ابتلائات اولیای الهی 193
- 6.غم و اندوه 194
- 7.حسن خلق 195
- 8.غم زدایی از دیگران 196
- 10.پرهیز از گناهان بزرگ 197
- 12.حج و عمره 198
- 11.تقوا 198
- 13.دیدار برادران ایمانی 199
- 14.احسان به پدر و مادر 201
- 15.رنج مرگ 202
- 17.ذکر فضائل امیرالمؤمنین علیه السلام 204
- 18.ذکر صلوات 205
- 19.خدمت به خانواده 207
- 20.تحصیل علم 207
- 21.زیارت امام رضا علیه السلام 208
- 22.استغفار برای مظلوم 208
- اشاره 209
اگر شکر نعمت را به جا نیاوردی، مثل این است که گناهی کرده ای که بخشوده نشده است. پیغمبر می فرماید: ما نمی توانیم شکر این همه نعمت را به جا بیاوریم، پس استغفار می کنیم. امام سجاد علیه السلام عرضه می دارد:
إلهی قصرت الألسن عن بلوغ ثنائک کما یلیق بجلالک وانحسرت الأبصار دون النظر إلی سبحات وجهک ولم تجعل للخلق طریقا إلی معرفیک إلا بالعجز عن معرفتک؛(1) خدای من! زبان ها از رسیدن به ستایش تو آن گونه که شایسته جلال توست ناتوان اند، و دیده ها از نگریستن به سیمای پاکت درمانده اند، و برای مردم راهی به سوی شناخت خود ننهادی، مگر راه عجز از شناختت.
چه وقت ما می توانیم خدا را بشناسیم؟ وقتی عجز خود را درک کردیم. یکی از راههای رسیدن به توحید و معرفت و به شکر و به استغفار واقعی عجز است؛ یعنی بیچاره به معنای واقعی. استغفار واقعی، درک عجز است.
در فضای آلوده دنیا
استغفار سیرۀ مستمرۀ پیغمبر خدا و ائمه علیهم السلام است. امام کاظم علیه السلام فرمودند:
إنی أستغفر الله فی کل یوم خمسه آلاف مره؛(2) من، در هر روز،پنجاه هزار مرتبه از خدا، طلب آمرزش می کنم.
معانی بلندی برای استغفار پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و اهل بیت علیهم السلام وجود دارد که به پاره ای از آنها اشاره ای کردیم. استغفار آنها به خاطر غباری بوده که بر قلب
1- الصحیفه السجادیه الجامعه، ص 417، الدعاء 193؛ بحار الأنوار، ج 94، ص 150.
2- الزهد للحسین بن سعید، ص 74، ح 199؛ بحار الأنوار، ج 93، ص 282، ح 26.