جوان و توبه صفحه 106

راههای بخشش و جبران گناه

از آنجا که توبه، عملی جبرانی برای گناه است. توبه کننده باید به گونه ای ضایعات و آثار سوء گناهان را از دل و جان، از زندگی خود از حقوق و حیثیت مردم، از عمل های واجب ترک شده، از فریب ها و دروغ و دغل کاری ها، جبران کند. در آیات قرآن و روایات برای آمرزش و جبران گناهان دستورات و رهنمودهایی رسیده که ما چند نمونه از آنها را بیان می کنیم:

1. کمک و صدقات پنهانی

یکی از راههای جبران خطاها و گناهان، کمک پنهانی به دیگران است.

قرآن می فرماید:

اگر صدقه ها را آشکار کنید، این، کار خوبی است، و اگر آن را پنهان دارید و به مستمندان بدهید، این برای شما بهتر است؛ و بخشی از گناهانتان را می زداید، و خداوند به آنچه انجام می دهید آگاه است.(1)

2. هجرت و جهاد

قرآن هجرت و جهاد را یکی از رههای جبران گناهان می داند و می فرماید: