دانستنیهای علوی1 صفحه 1028

موضوع بی آبی در سپاه امام به صورت یک مشکل جدی در آمد و کسانی نزد امام می آمدند و از او اجازه جنگ می خواستند، امام با یک حرکت نظامی راه آب را بازکند از این رو در میان سپاه خود خطبه ای هیجان انگیز خواند و آنان را به گرفتن آب فرمان داد و فرمود:

قداستطعموکم القتال فاقروا علی مذله و تأخیر محله او رووا السیوف من الدماء ترووا من الماء فالموت فی حیاتکم مقهورین و الحیاه فی موتکم قاهرین. (256)

آنان شما را به جنگ وادار کردند اکنون یا با خواری در جای خود قرار بگیرید و یا شمشیرها را از

خون ها سیراب کنید تا از آب سیراب شوید، مرگ در زندگی شماست در حالی که شکست خورده باشید و زندگی در مرگ شماست در حالی که پیروز باشید.

پس از این فرمان، دوازده هزار نفر از سپاه امام به فرماندهی مالک و اشعث حمله کردند و در یک هجوم برق آسا فرات را از دست سپاه معاویه گرفتند (257) کسانی از سپاه امام می خواستند مقابله به مثل کنند ولی امام با بزرگواری تمام دستور داد راه آب را به روی سپاه معاویه باز گذاشتند. (258) به گفته ابن عماد، پس از گرفتن آب از سپاه معاویه اصحاب امام در آن محل مسجدی بنا کردند. (259)

پس از این درگیری که باعث کشته شدن چندین نفر از سپاه شام شد، آرامشی میان دو سپاه بر قرار شد، دو روز گذشت و هیچ تحرکی صورت نگرفت. امیرالمؤمنین که سعی داشت کار به صلح بیانجامد سه نفر از یاران خود را به نام های بشیر بن عمرو انصاری و سعید بن قیس همدانی و شبث بن ربعی تمیمی فرا خواند و به آنها گفت: نزد این مرد بروید و او را به سوی خدا و اطاعت و جماعت و پیروی از امر خدا بخوانید آنها نزد معاویه آمدند و او را به بیعت با امام دعوت کردند و سخنان بسیاری میان آنان و معاویه رد و بدل شد و دست آخر معاویه به آنان گفت: از نزد من بروید که میان ما وشما جز شمشیر نخواهد بود. (260)

گروه هایی از قاریان کوفه و شام گرد هم آمدند و با هدف جلوگیری از جنگ پیام هایی را میان امام و معاویه رد

وبدل کردند ولی سودی نداد و این وضعیت چندین ماه طول کشید. (261) تا اینکه ماه ذیحجه فرا رسیده و دراین ماه جنگ های پراکنده ای میان برخی از افراد دو سپاه در می گرفت و با رسیدن ماه محرم که ماه حرام بود دو طرف از جنگ باز ایستادند و بار دیگر میان دو طرف نامه ها و پیام هایی رد و بدل شد و چون ماه محرم سپری شد، امام کسانی را به طرف سپاه معاویه فرستاد و به آنان اعلام جنگ کرد و هر دو سپاه آماده نبردی تمام عیار شدند. (262)

امام به آرایش سپاه خود پرداخت و پرچم را به هاشم بن عتبه سپرد و یمنی ها را در سمت راست سپاه، و قبیله هایی از ربیع را در سمت چپ و کسانی از قبیله مضر را در قلب سپاه قرار داد و همچنین فرماندهی قسمت هایی از سپاه را به اشعث بن قیس و عبدالله بن عباس و سلیمان بن صرد و حارث بن مره واگذار کرد. سپاه امام بیست و شش پرچم داشت. (263)

در تعداد سپاهیان امام در جنگ صفین میان مورخان اختلاف نظر وجود دارد، تعداد آنها را از 120 هزار نفر تا 90 هزار نفر نوشته اند آنچه نصر بن مزاحم آن را ترجیح می دهد یک صد هزار نفر یا کمی بیشتر است (264) و تعداد سپاهیان معاویه را از 130 هزار نفر تا 60 هزار نفر نوشته اند آنچه مسعودی آن را ترجیح می دهد نود هزار نفر است (265) به گفته یعقوبی، در سپاه امام در صفین هفتاد نفر از اصحاب پیامبر که اهل بدر بودند و هفتصد نفر از آنان که زیر