دانستنیهای علوی1 صفحه 1040

جنگ صفین در جامعه اسلامی پی آمدها وعواقب تلخی را بر جای گذاشت که برخی از آنها عبارت بودند از:

تلفات. در این جنگ گروه بسیاری از دو طرف کشته شدند، طبق قول مشهور بیست و پنج هزار نفر از آنان از سپاه امام و چهل وپنج هزار نفر

هم از سپاه معاویه بود که جمعا هفتاد هزار نفر می شود (333) قول دیگر اینکه در این جنگ مجموعا صدو ده هزار نفر کشته شدند که بیست هزار نفر از سپاه امام و نود هزار نفر از سپاه شام بود. (334) کشته شدن این تعداد از مسلمانان در یک جنگ داخلی فاجعه بزرگی برای اسلام بود بخصوص اینکه در این جنگ برخی از بزرگان اصحاب پیامبر مانند عمار یاسر و اویس قرنی و خزیمه به شهادت رسیدند و به گفته یاقوت: بیست و پنج نفر از اصحاب پیامبر که جنگ بدر را درک کرده بودند در جنگ صفین در رکاب امام به شهادت رسیدند. (335)

پیدایش گروه خوارج. همانگونه که دیدیم پس از جریان حکمیت، گروهی به نام خوارج یا «مارقین» پیدا شدند که قبول حکمیت را مساوی با کفر دانستند و این در حالی بود که خود آنان امام را مجبور به قبول حکمیت کرده بودند. این گروه که دوازده هزار نفر بودند از سپاه امام جدا شدند و به جای کوفه به حرورا رفتند و عقاید خاصی پیدا کردند و همواره برای امام دردسر درست می کردند و وقتی هم دست به مبارزه مسلحانه زدند امام با آنان جنگید و جنگ نهروان پیش آمد. (336)

حملات معاویه به قلمرو حکومت امام. پس از جریان حکمیت و فریب خوردن ابوموسی اشعری از عمروعاص، معاویه پایه های قدرد خود را تثبیت کرد و با حملات موذیانه خود به برخی از سرزمین هایی که در قلمرو حکومت امام بود دست اندازی کرد و با ناامن کردن آنهابر امام فشار آورد.

عمال معاویه به دستور او در قلمرو حکومت امام جنایت های هولناکی را

مانند کشتار و غارت اموال و تخریب منازل و ایجاد رعب و وحشت در میان مردم، به وجود آوردند و پیمان صلح را نقض کردند.

یکی از هدف های معاویه از این کارها وادار کردن امام به مقابله به مثل بود تا قداست امام را از بین ببرد. امام در این باره فرمود:

«معاویه را چه شده است خدا او را بکشد او می خواهد مرا به کار بزرگی وادار کند او می خواهد من هم همان کاری را که او می کند انجام دهم و پیمان خود را بشکنم و آن را حجتی بر ضد من قرار دهد و تا قیامت مایه ننگی برای من باشد و اگر هم به او گفته شود که تو آغاز کردی، خواهد گفت که از آن خبر نداشتم و کسانی خواهند گفت که او راست می گوید و کسانی هم او را تکذیب خواهند کرد …» (337)

معاویه برخی از عمال خود را تجهیز می کرد و به آنان دستور می داد که در شهرهایی که تحت حکومت امیرالمؤمنین است تاخت و تاز کنند. در تاریخ از این حوادث به عنوان «غارات» یاد شده است. او نعمان بن بشیر را به عین التمر، سفیان بن عوف را به هیت و انبار و مدائن، ابن حضرمی را را به بصره، عبدالله بن مسعده را به تیماء و حجاز، ضحاک بن قیس را به اطراف کوفه، عبدالرحمان بن قباث را به جزیره و نصیبین و بسربن ارطأه را به مدینه ومکه و یمن فرستاد.