دانستنیهای علوی1 صفحه 689

امام علی (ع) خود پس از نمایش مصحف خویش در مسجد پیامبر (ص) و در حضور صحابه تصریح کرد که پس از این دیگر آن مصحف را نخواهند دید. (61)

در لابه لای احادیث شیعه روایات مختلفی دیده می شود که املای رسول خدا و خط امیرالمؤمنین (ع) در مورد آنها ثابت است لکن تصریح شده که این احادیث برگرفته از کتاب دیگری است و بر این اساس منتخبی از کتابهای آن حضرت می باشد، از جمله حدیث مناهی پیامبر (62) که به احتمال قوی برگرفته از کتاب علی (ع) یعنی همان کتاب جامعه باشد.

تعداد احادیث نبوی به روایت امام علی (ع)

چنانکه گذشت نزدیکی امام علی (ع) با پیامبر به اقرار صحابه و توصیف خود امام (ع) و التزام امام به سنت نبوی و تأکید بر آن، چنین اقتضا دارد که ایشان روایات بسیاری زیادی از آن حضرت نقل کرده باشند.

امام علی (ع) خود این جایگاه خویش نسبت به رسول خدا (ص) و اهتمام آن حضرت به آموزش علی (ع) را اینگونه بیان می کند: «قد کنت ادخل علی رسول الله

(ص) کل یوم دخله، وکل لیل دخله، فیخلینی فیها أدور معه حیث دار، و قد علم اصحاب رسول الله (ص) انه لم یصنع ذلک بأحد من الناس غیری، فربما کان فی بیتی یأتینی رسول الله (ص) اکثر ذلک فی بیتی و کنت اذا دخلت علیه بعضی منازله أخلانی و اقام عنی نساءه، فلایبقی عنده غیری، و اذا اتانی للخلوه معی فی منزلی لم تقم عنی فاطمه، ولا احد من بنی، و کنت اذا سألته اجانبی، و اذ سکت عنه و فنیت مسائلی ابتدأنی.» اینگونه بودم که هر روز بر آن حضرت وارد می شدم و هر شب بر آن حضرت وارد می شدم پس ایشان در این زمانها با من خلوت می کرد. من با او هرجا که می رفت، می رفتم. و اصحاب رسول خدا می دانند که پیامبر با هیچ کس اینگونه رفتار نمی کرد. پس چه بسا این دیدار در خانه من بود که رسول خدا (ص) به نزد ما می آمد و اکثر این ملاقاتها در خانه من بود. و اینگونه بود که هنگامی در برخی خانه های ایشان وارد می شدم با من خلوت می کرد و همسرانش را از مجلس ما بلند می کرد، پس نزد ولی کسی جز من نبود و هنگامی که ایشان برای خلوت با من در منزل من می آمدند فاطمه و فرزندانم هم در کنار ما بودند. و هنگامی که سؤال می کردم پاسخ می دادند و هنگامی که از سؤال ساکت می شدم و سؤالهایم تمام می شد ایشان خود شروع به صحبت می فرمود. (63)

بر این اساس برخی عالمان اهل سنت با یک محاسبه اجمالی می گوید: در صورتی که امام علی (ع) در هر روز تنها یک حدیث از پیامبر می آموخت در

حالی که ثلث قرن با رشد کامل با پیامبر همراه بود، باید حدود دوازده هزار حدیث از ایشان نقل می کرد و اگر هر حدیثی را که شنیده بود، نقل می کرد رقمی بسیار بیشتر از این مقدار می شد. اما اکنون در منابع حدیثی اهل سنت تنها 50 حدیث صحیح از ایشان نقل شده است. (64)

از دیدگاه صحابه هم که برخی هم از دشمنان امام علی (ع) بودند امام علی (ع) «أعلم الناس بالسنه» (65) یا «أعلم من بقی بالسنه» (66) و ابن عباس ایشان را اینگونه توصیف می کند که: «والله لقد أعطی علی تسعه اعشار العلم و انه لأعلمهم بالعشر الباقی» به خدا قسم که به علی نه قسمت از ده قسمت علم عنایت شده و او در یک قسمت دیگر هم اعلم از دیگران است. (67)

در ضمن برخی اخبار اهل سنت که در فضایل آن حضرت آمده نیز به زیاد بودن روایات آن امام تصریح شده است. از جمله ابن سعد در طبقات نقل می کند که محمد بن عمر اسلمی علت کمی روایات بزرگان اصحاب رسول خدا (ص) آن بوده که قبل از نیاز به علم ایشان، آنها فوت کرده اند و روایات از عمربن خطاب و علی بن ابی طالب زیاد است؛ چون ایشان ولایت یافتند پس از آنها سؤال می شد و آنها قضاوت می کردند. (68)