دانستنیهای علوی1 صفحه 739

265) الخصال، ص 574، ح. 1
266) امالی طوسی، ص 309، ح. 622
267) ابن عساکر دمشقی: تاریخ دمشق، ج 42، ص 304، ح 8838؛ امالی طوسی، ص 355، ح. 735
268) الخصال، ص 580، ح. 1
269) امالی طوسی، ص 499، ح 1094 و ص 479، ح 1047؛ المناقب کوفی، ج 2، ص 555، ح. 1067

امام علی (ع) و مخالفان

مقدمه

رفتار سیاسی امیر مؤمنان، پرتوی از سیر و سلوک دینی و جلوه ای از سرسپردگی او در برابر فرمان الهی است. امام علیه السلام چه هنگامی که به سکوت و کناره گیری بیست و پنج ساله تن می دهد و چه آن زمان که رهبری سیاسی جامعه اسلامی را بر عهده می گیرد، در پی آن است که نشانه های دین را در جای خود بنشاند و حدود الهی را از پایمال شدن برهاند. (1) از

این رو، در سیره امام علی علیه السلام ردپایی از رفتار صرفا سیاسی نمی توان یافت؛ (2) هر چند بیش تر مخالفان و برخی از هواداران، به چیزی جز سکوت نمی اندیشند و انگیزه های دینی را در قلمرو جهت گیری های سیاسی خود راه نمی دهند. به هر حال، بررسی رفتار متقابل امام و مخالفان سیاسی را در دو بخش پی می گیریم: