دانستنیهای علوی1 صفحه 798

علیه السلام دریافت. بدین روی به اجمال نظرگاه قرآن کریم را درباره این فریضه، یادآور می شویم:

یک. امت اسلامی، بهترین امت است؛ چرا که امر به معروف و نهی از منکر می کند و همین عامل رستگاری او است. (1) بدین ترتیب می توان گفت امر به معروف و نهی از منکر، از ضروریات ایمان و رستگاری امت است.

دو. دست شستن از نهی از منکر و بی اعتنایی به رواج منکرات، نشان بدکرداری و تباهی انسان است. (2) سه. بر اثر ترک این فریضه، جامعه دچار تباهی می شود. در این هنگام، تنها آمران به معروف و ناهیان از منکر نجات پیدا می کنند و بدکاران و سهل انگاران، دچار عذاب می گردند. (3) چهار. امر به معروف و نهی از منکر، کاری خدایانه است و خداوند از خود به عنوان کسی که به معروف فرمان می دهد و از منکر بازمی دارد، یاد می کند. (4) از این نکته می توان نتیجه گرفت که عقل آدمی پیش از حکم شرع مستقلا به پاره ای معروف ها و منکرها شناخت پیدا می کند.

پنج. پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم نیز یکی از وظایفش امر به معروف و نهی از منکر است و از این رو، این کاری پیامبرانه است. (5) شش. امر به معروف و نهی از منکر، نشان پیوستگی مؤمنان به یکدیگر و جلوه همبستگی جامعه اسلامی است. (6) هفت. امر به معروف و نهی از منکر، مکمل فریضه هایی چون نماز و زکات است و غالبا در قرآن در کنار آنها آمده است (7) که نشان دهنده بعد اجتماعی و عملی دین مبین اسلام است.

هشت. اجرای این فریضه، ممکن است سختی هایی در پی داشته باشد؛ اما باید آن را تحمل

کرد که این از کارهای استوار است. (8) نه. گرچه برای تحقق این فریضه باید کوشید، لازم است از منطق الایسر فالایسر و ترتیب و به کار بردن زبان خوش و منطق درست استفاده کرد. (9) ده. بهترین امر به معروف و نهی از منکر، آن است که انسان نخست خود را مخاطب آن سازد و از خود بیاغازد. بی اثرترین کار آن است که انسان خود را فراموش کرده، واعظ و اندرزگوی دیگران باشد. بدین ترتیب هم کارش بی نتیجه خواهد ماند و هم زمینه مغضوب شدن خود را فراهم خواهد آورد. (10) با در نظر گرفتن این تأکیدات و نکات، می توان دیدگاه امام را درباره امر به معروف و نهی از منکر دریافت. رویکرد امام به این فریضه، مبتنی بر این میراث ارجمند است و گاه سخنان امام در این باب، ترجمان آیات قرآن و حتی گاه عین آیات قرآنی است. در این نوشتار مباحث را در چند محور می آوریم:

1)جایگاه سیاسی امر به معروف و نهی از منکر؛

2)شرایط امر به معروف و نهی از منکر؛

4)آداب امر به معروف و نهی از منکر؛