دانستنیهای علوی1 صفحه 890

نیز منتخبی از آن، در شیراز به سال 1352 ش در پنجاه صفحه به چاپ رسیده است.

مترجم، علاوه بر ترجمه احادیث، گاه به احادیث مناسب دیگر و حکایات تاریخی اشاره کرده و به شرح و توضیح حدیث با عبارات کافی و بیان شافی پرداخته است.

نگارنده، فهرست موضوعی غررالحکم را مطابق با این ترجمه، تهیه و مدون کرده که هنوز مخطوط است.

از آن جا که این کار، نخستین چاپ و ترجمه کتاب «غررالحکم» در ایران بود، آوازه این کتاب به همه جا رسید و موجی از ترجمه و تلخیص و معجم نگاری را برانگیخت و چندین کار دیگر بر روی

آن صورت گرفت که بدان اشاره خواهد شد.

ب. شرح ها

تنها شرحی که در این جا می توان از آن نام برد، شرح فقیه محدث، حکیم محقق و مدقق آقا جمال الدین محمد بن آقا حسین خوانساری اصفهانی (م 26 رمضان 1125 ق) است که به خواست شاه سلطان حسین صفوی (م 1135 ق)، آخرین پادشاه سلسله صفوی، نگارش یافت. این شرح علاوه بر توضیح مفهومی و ترجمه لغوی احادیث، آکنده از فواید گوناگون کلامی، حدیثی، ادبی، اخلاقی، تفسیری، فقهی، فلسفی و غیر آن است. مؤلف بزرگوار، که خود از فقیهان و فیلسوفان بنام عهد صفوی است، به خوبی از عهده شرح احادیث برآمده و در همه مباحث طرح شده در کتاب، حق مطلب را ادا کرده است. (24) این کتاب را مرحوم استاد سید جلال الدین محدث ارموی، با مقدمه، تصحیح و تعلیق، در 6 جلد، به سال 1346 ش / 1387 ق (چاپ پنجم: 1373 ش)، به وسیله انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رساند، و بر آن فهرستی موضوعی افزود که جلد هفتم شرح به شمار آمد.

ناگفته نماند که این شرح نیاز به تحقیق مجدد دارد؛ زیرا اولا ترجمه ها، از شرح و توضیح جدا نشده است؛ ثانیا منبع روایات و سخنان داخل متن که بسیار است، نشان داده نشده است؛ و ثالثا از فهارس فنی تهی است.

ج. تکمله ها

1)عیون الحکم و المواعظ و ذخیره المتعظ و الواعظ: نوشته کافی الدین ابوالحسن علی بن محمد بن حسن بن ابی نزال لیثی واسطی، معروف به «ابن شرفیه» از علمای قرن ششم هجری.