دانستنیهای علوی1 صفحه 916

و برای او است همچنین در حره الرجلاء وادی یی که به آن «البیضاء» گفته می شود و در آن مزارع و زمین هایی هست و جزء موقوفات به شمار می رود.

و برای او است همچنین چهار حلقه چاه در حره الرجلاء که به آن ها «ذات کمات» و «ذوات العشراء» و «قعین» و «معید» و «رعوان» گفته می شود و این چاهها جزء موقوفات آن حضرت است.

و برای او است دره ای در ناحیه فدک بین دو سنگلاخ حره که به آن «رعیه» (74) گفته می شود و در آن درختان خرما و آبهای زیادی است که به وسیله چرخ از چاه ها کشیده می شود و این هم جزء موقوفات آن حضرت است.

و برای او است در منطقه فدک دره ای که به آن «الأسحن» گفته می شود و

قبیله بنی فزاره نسبت به آنجا ادعای ملکیت و اقامت می کردند و امروزه آن ملک در دست متولیان وقف و جزء موقوفات است.

و برای او است همچنین در ناحیه فدک ملکی در بالای حره الرجلاء که به آن «القصیبه» (75) گفته می شود. عبدالله بن حسن بن حسن، این ملک را به بنی عمیر هم پیمان عبدالله بن جعفر واگذار کرد مشروط به اینکه هر گاه محصول آن به 30 صاع به صاعهای قدیم بالغ گشت، یک ثلث آن صدقه باشد و پس از انقراض بنو عمیر به موقوفات بر گردد، این ملک هم، امروزه بر همین حال در دست متولیان وقف است» . (76)

ابن شهر آشوب در ذکر برکات اقتصادی امیرالمؤمنین علیه السلام به موارد دیگری اشاره نموده است از جمله این موارد که در نصوص تاریخی دیگر هم به آن اشاره شده است حفر چاههایی در کناره های راه مدینه مکه است. (77) و این مطلب در روایتی از امام صادق علیه السلام نیز نقل شده است. (78) اگر چه تعیین دقیق مکان این چاهها ممکن نیست ولی در حال حاضر منطقه ای که مسجد شجره در آن واقع شده است به نام بئر علی و آبار علی معروف است. (79) و بنا به روایتی از امام صادق علیه السلام این منطقه با اقطاع پیامبر صلی الله علیه وآله به علی علیه السلام واگذار گردیده بود. (80) یاقوت در معجم البلدان (ج 4، ص 139) وادی عقیق را به سه ناحیه صغیر و کبیر و اکبر تقسیم نموده و عقیق اکبر را با بئر علی معرفی می کند و مکان آن را در بطن ذی الحلیفه

می داند. و سمهودی نیز در ذکر حدود وادی عقیق به نقل از مطری یک حد وادی عقیق را بئر علی علیا معروف به خلیقه و یک حد دیگر آن را بئر علی در ذوالحلیفه محرم معرفی نموده است. (81) با توجه به مجموعه این قرائن می توان گفت چاههای مزبور در همین مکانی که اکنون به آبار علی (چاههای علی) معروف است حفر گردیده بود: برخی تعداد چاههای امام در این منطقه را 23 حلقه ذکر نموده اند. (82)

3 4 ثروت و درآمدهای اختصاصی امام

چنانکه در بررسی وضعیت مالی امام در زمان حیات رسولخدا صلی الله علیه وآله ذکر نمودیم. امام علی علیه السلام فعالیتهای اقتصادی خود را از نقطه صفر شروع نمودند. به گونه ای که در سالهای آغازین هجرت حتی قادر بر سد جوع هم نبودند. اما با به هم پیوستن نیروهای ایمان، اندیشه و دست، در طول مدت نسبتا کوتاهی که آن حضرت به فعالیت اقتصادی روی آورد، چنان موفقیت های بزرگی نصیب ایشان گردید که حقیقتا از عهده انسانهای معمولی خارج، و تنها شایسته بلندای عظمت انسانیت آن حضرت است. البته در زمان ایشان، شمار کسانی چون عبدالرحن بن عوف، طلحهو زبیر که بر گنجهای عظیمی از ثروت طلا و نقره و خدم و حشم و کاخهای رفیع دست یافته بودندو اندوخته های طلای آنان پس از مرگشان با تبر تقسیم گردید، کم نبودند. (83) اما چهره انسانی و اسلامی ثروت که نه در جهت تفاخر و تکاثر که راه شیطان است، بلکه در راه رضای خدای رحمان و آسایش خلق خداوند باشد، فقط در سیمای امیرالمؤمنین علیه السلام قابل مشاهده است. چنین الگویی از موفقیت اقتصادی که امام علیه السلام