دانستنیهای علوی1 صفحه 982

بر افراشتند و به جنگ او رفتند، در این کشمکش ها گروهی نادان و کج فکر هم پیدا شدند که به تفسیر غلطی که از دین داشتند، امام را مورد حمله قرار می دادند: ناکثین، قاسطین، مارقین.

آنچه در این نوشتار مورد بررسی قرار خواهد گرفت درگیری امام با گروه «قاسطین» یعنی معاویه و یاران او است و نشان خواهیم داد که چگونه این گروه که خود را در بطن جامعه اسلامی جا زده بودند، همواره هدفشان محو اسلام راستین و رسیدن به قدرت، آن هم از نوع جاهلی و اشرافی بود و خواهیم دید که جنگ صفین در واقع ادامه جنگ احد بود و تنها شعارها عوض شده بود. اکنون این موضوع را به استناد به روایات و گزارش هایی که در کتاب های تاریخی و حدیثی آمده است، مورد بحث قرار می دهیم.

حکومت علوی و دشواری های موجود

با گذشت بیست و پنج سال از رحلت پیامبر اسلام و به روی کار آمدن متناوب سه خلیفه، بدعت ها و تبعیض ها و کج روی های بسیاری در میان امت اسلامی پدید آمد و پیکر اسلام زخمدار شد. برای امیرالمؤمنین که همه چیز خود را در راه اسلام فدا کرده بود برای تقویت و گسترش اسلام رنج های فراوانی کشیده بود، پیدایش این وضعیت درد آور بود و از آن سخت تر اینکه او برای حفظ اساس اسلام مجبور به سکوت و مدارا و تحمل وضع موجود بود و به تعبیر خودش صبر می کرد اما چونان کسی که استخوان در گلویش گیر کرده باشد و یا ریگ به چشمانش رفته باشد. (4)

البته امیرالمؤمنین به عنوان نماینده راستین اسلام هر کجا که فرصت را مناسب می دید تذکرات لازم

را می داد و اعتراض می کرد ولی چون قدرت در دست دیگران بود توانایی جلوگیری از انحرافات را نداشت.

امت اسلامی که طعم تلخ دوری از امیرالمؤمنین را چشیده بود و تجربه دردناک بیست و پنج سال محرومیت از حکومت حق و عدل را داشت، پس از کشتن عثمان روی به سوی امام آورند و او را به عنوان رهبر سیاسی خود برگزیدند و مهاجر و انصار و اهل حل و عقد با او بیعت کردند و امام که هرگز در اندیشه ریاست طلبی نبود و حکومت را تنها برای اجرای احکام اسلامی و عدالت می خواست، قدرت لازم را برای پیاده کردن اهداف خود و تصحیح مسیر اسلام به دست آورد.

انحراف ها وتبعیض ها در میان مردم به صورت یک فرهنگ پذیرفته شده، جا گرفته بود و مبارزه با آن سخت دشوار بود و لی امام وظیفه داشت که با آن مبارزه کند و بهای سنگین آن را نیز بپردازد، از این رو از همان آغاز، اصلاحات را شروع کرد و به افزون طلبانی که سالها به بیت المال دست اندازی کرده بودند، اعلام نمود که در حکومت علوی جایی برای آنها نیست و حتی باید درباره گذشته خود نیز حساب پس بدهند او در نخستین خطبه ای که پس از بیعت مردم با او، ایراد کرد، از اصلاحاتی بنیادین و تحولی عمیق خبر داد و فرمود:

… ألا و ان بلیتکم قد عادت کهیئتها یوم بعث الله نبیه (ص) و الذی بعثه بالحق لتبلبلن بلبله و لتغغربلن غربله ولتساطن سوط القدر حتی یعود اسفلکم اعلاکم و اعلاکم اسفلکم. (5)

آگاه باشید که گرفتاری شما همانند روزی که پیامبر