زیبایی های اخلاق صفحه 132

دارد و این که در خیمه ی حیات چه نور پرفایده ای را می افشاند باز گفت،ناچار باید مقدمه ای را در رابطه با حیات ذکر کرد؛مقدمه ای که از مضامین آیات قرآن و روایات اهل بیت استفاده شده است.

حیات و زندگی از نظر آیات و روایات دارای چهار مرتبه است:

1-حیات طبیعی.2-حیات معنوی و انسانی.3-حیات طیّبه.4-حیات برتر و ملکوتی؛که هر یک از آنها آثاری از خود در دنیا و آخرت آشکار می کنند.

حیات طبیعی یا مادّی

حیات مادّی از نظر ماهیّت،مساوی با حیات حیوانات است،ولی از نظر آثار به خاطر این که صاحبش دارای آزادی و اختیار است و حیاتش عاری از قیود عقلی و فطری و دینی است با آثار حیات حیوانی متفاوت است.

انسان در چهارچوب حیات طبیعی و مادّی دنیا را آخرین منزل می داند و تمام اهدافش خلاصه ی در به چنگ آوردن جاه و مقام و مال و ثروت می شود.در حصار این حیات از دیدن حقایق کور،و از شنیدن مواعظ کر،و از گفتن حق و پرسیدن از معارف لال،و از فهم واقعیات عاجز و ناتوان است.

در خیمه ی این حیات تمام همّت انسان،لذّت بری و پیروی از شهوات و بندگی نسبت به هوا و هوس است؛و اگر نتواند مقاصد شومش را تأمین کند تا جایی که قدرتش اقتضا کند به درندگی و ستم و تجاوز و غارت حقوق مردم دست می زند،و از نظر رفتار و منش از هر جنبنده ای شرورتر می گردد.در این زمینه فقط به دو آیه از آیات بسیاری که از انسان چنین چهره ای را نشان می دهد بسنده می شود:

«لَهُمْ قُلُوبٌ لاٰ یَفْقَهُونَ بِهٰا وَ لَهُمْ أَعْیُنٌ لاٰ یُبْصِرُونَ بِهٰا وَ لَهُمْ آذٰانٌ لاٰ یَسْمَعُونَ