زیبایی های اخلاق صفحه 205

مَن عَامَلَ النّاسَ فَلَم یَظْلِمْهُم وَ حَدَّثَهُمْ فَلَمْ یَکْذِبْهُمْ وَ وَعَدَهُمْ فَلَمْ یَخْلِفْهُمْ،فَهُوَ مِمَّن کَمُلَتْ مُروَّتُهُ وَ ظَهَرتْ عِدالَتُه وَ وَجَبَتْ اخوَّتُهُ و حَرَّمَتْ غَیبَتُهُ (1).

کسی که با مردم داد و ستد کند و به آنان ستم نکند و در سخن گفتن با آنان دروغ نگوید و در وعده دادن به آنان تخلّف نورزد از کسانی است که جوانمردی اش کامل شده و عدالتش آشکار گشته و برادری اش واجب و غیبتش حرام است.

امیر المؤمنین علیه السلام درباره ی عدالت و انسان عادل و عدالت ورزی می فرماید:

العَدْلُ قِوامُ الرَّعِیَّهِ و جَمالُ الوُلاهِ (2).

عدالت پشتیبان و نگاهبان رعیت و زینت حاکمان است.

العدلُ إنّک إذا ظُلِمتَ انصَفْتَ وَ الفَضل إنّک إذا قَدرتَ عَفَوْتَ (3).

عدالت این است که هرگاه مورد ستم قرار گرفتی نسبت به ستمکار انصاف ورزی و احسان و نیکی این است که هرگاه قدرت یافتی گذشت کنی.

اِسْتَعِنْ عَلَی العَدلِ بِحُسْنِ النِیّهِ فِی الرَّعیَّهِ وَ قِلَّهِ الطَّمَعِ وَ کَثْرَهِ الوَرَعِ (4).

در میان رعیت به نیت نیک و کمی طمع و فراوانی تقوا و پارسایی،بر عدالت ورزی کمک بخواه.

إنّ العدلَ مِیزانُ اللّٰهِ سُبحانَه الَّذِی وَضَعَه فِی الخَلقِ وَ نَصَبَه لِإقامَهِ الحقّ،فَلا تُخالِفْه فِی مِیزانِه وَ لا تُعارِضْه فِی سُلطانِه (5).

1- 1) -عیون اخبار الرضا.30/2،باب 31،حدیث 34؛بحار الانوار.1/1،باب 39،حدیث 1.
2- 2) -غرر الحکم.340،حدیث 7757؛هدایه العلم.380.
3- 3) -غرر الحکم.446،مدح العدل،حدیث 10207؛هدایه العلم.380.
4- 4) -غرر الحکم.341،الفصل الثالث،حدیث 7795؛هدایه العلم.380.
5- 5) -غرر الحکم.99،الفصل الاول،حدیث 1696؛هدایه العلم.380.