فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 647

1- 947. سوره بقره، آیه 258؛ مائده، 51؛ انعام، 144؛ توبه، 19 و 109؛ قصص، 50؛ جمعه، 5

2- 948. سوره آل عمران، آیه 57؛ شوری، 40

3- 949. سوره انعام، آیه 21 و 135؛ یوسف، 23

خواهد بود.(1)

ظلم و ستمگری ارکان زندگی را متزلزل و خانه ها را ویران می سازد.(2)

عیش و نوش، لذت پرستی و پیروی از هوس که به «اِتراف» از آن تعبیر شده، سرچشمه ستمگری و سرآغاز انحرافاتی است که خصوصاً دامن گیر طبقات مرفّه جامعه هاست و به غرور جاهلانه و ارتکاب انواع گناهان از سوی آنان خواهد انجامید.(3)

تکیه بر ستمکاران به تدریج در فرهنگ جامعه تأثیر گذارده، زشتی گناه و ظلم را از بین می برد و مردم را به این خوی حیوانی ترغیب نموده، بالمآل حاصلی جز اسارت و استثمار به بار نمی آورد، از این رو قرآن از اعتماد و اتکا بر ستمگران پرهیز داده، عواقب آن را که آتش و دوزخ و خواری و درماندگی است یادآور می گردد.(4)

قرآن در موارد متعدّد از برخی ستمگران به عنوان ظالم ترین و ستمکارترین افراد یاد کرده است.(5)

همچنان که گذشت یکی از اقسام ستمگری نافرمانی خداوند و ظلم به خویشتن است که قرآن نیز به ستم بودن آن اشاره کرده است.(6)

ستمگر آنچنان از ساحت اقدس حق به دور است که حتی پس از توبه نیز