حدیث اشک صفحه 180

حشر محبّان علی، با علی! حشر محبّان عمر، با عمر!

از این منظر، بحث در این مورد، حاصلی جز تفرقه افکنی بین مسلمانان ندارد و به بهانه ی پرهیز از تفرّق و ایجاد وحدت بین جامعه ی عظیم اسلامی هر سعی در رد و اثبات این مسأله، نفی گردیده، همه ی مسلمانان به فراموش کردن وقایع آن سالها دعوت شده اند.

در این نوشتار سعی شده است از طریق منابع روایی و تاریخیِ مورد وثوق اهل سنت ، این نظر به اختصار مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

توضیح آن که استفاده از کتابهای سنّیان به معنی اعتبار آنها و یا بی اعتباری منابع شیعه نیست؛ بلکه صرفاً به منظور مشخّص شدن این مطلب است که علاوه بر انبوه روایات شیعه -که امامت را اصلی ترین و مهم ترین پایه ی اعتقادی و اساس دین برمی شمرد- این مسأله در میان روایات سنّیان نیز منعکس شده است.

اگر قدری در متون روایی اهل سنّت تفحّص کنیم، ردّ پای حدیث غدیر در جای جای این منابع به وضوح به چشم می خورد. اخبار بسیاری از غدیر و حوادث پیرامون آن -به خصوص خطبه ی پیامبر?ص? - در منابع اهل سنت موجود است و عبارت «ألَستُ أولَی بِکُم مِن أنفُسِکم؟... فَمَن کُنْتُ مَولاه فَعَلّیٌ مَولاه؛ الّلهمَّ والِ مَن والاه و عادِ مَن عاداه...» از نظر قواعد علم حدیث، جزء احادیث متواتر و بلکه فراتر از آن است که از بیش از 110 صحابه ی پیامبر و 85 نفر از تابعین نقل شده است.(2)

ضیاءالدّین مقبلی از علمای سنّی (م 1108) می گوید: «اگر بنا باشد حدیث غدیر را (با این همه مدارک،) محرز و

مسلّم ندانیم، باید قبول کنیم که هیچ واقعه ای در دین اسلام قابل اثبات نیست.»(3)

و شمس الدین جزری، منکران حدیث غدیر را بی اطّلاع قلمداد می کند.(4)

علمای اهل سنّت چون نتوانسته اند بر سند و مدرک حدیث غدیر خدشه ای وارد کنند، در معنی لفظ مولی و دلالت این حدیث بر خلافت بلافصل حضرت علی (ع) تردید کرده اند. البته عده ای از بزرگان آنان صادقانه و به دور از تعصّب، همان برداشت شیعه را از این حدیث دارند و کلمه ی مولا را در این جا به معنی صاحب اختیار و اولی به نفس می دانند.(5)

علمای شیعه با توجه به معنای مولا از جنبه ی لغت در ادبیّات عرب، کاربرد متداول، فهم و برداشت عامّه ی مردم، زبان شناسی، استعمال این کلمه در سایر احادیث و آیات و سایر قرائن متّصله و منفصله(6)، دلالت حدیث غدیر بر ولایت و خلافت بلافصل امیرالمؤمنین (ع) را در بالاترین درجه ی ظهور و روشنی می دانند و معتقدند که از حکمت به دور است، پیامبر ?ص? در آن گرمای سوزان و طاقت فرسا انبوه مسلمانان را گرد آورد تا آنان را به این مطلب آگاهی دهد که «علی دوست و یاور شماست»؛ در حالی که قبلا بارها این موضوع با عناوین و الفاظ مختلف تذکر داده شده بود و هیچ کس منکر فضایل بی حد و شمار حضرت علی (ع) نبود.