جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 112

از منکر نیز دچار خطای فاحشی می‌شود. این در حالی است که امام حسین (ع) فلسفه قیام خود را امر به معروف و نهی از منکر می‌داند و توصیه افراد خیراندیش اما ظاهرنگری چون ابن‌عباس و محمد حنیفه را نمی‌پذیرد و قهرمانانه به استقبال شهادت می‌رود.

شهادت طلبی از دیدگاه دکتر شریعتی‌

دکتر علی شریعتی از روشنفکران مذهبی معاصر (1356 - 1312) است که تحقیقات زیادی درباره مسائل اجتماعی و دینی انجام داده است. از جمله مواردی که او درباره آن سخن گفته و مطالبی نوشته است موضوع شهادت است و بخاطر آموزه‌هایی که او درباره شهادت دارد عده‌ای او را «معلم شهادت» خوانده‌اند. از نظر شریعتی «شهادت» آمیزه‌ای است از یک عشق گدازان و یک حکمت عمیق و پیچیده و این دو را با هم نمی‌توان بیان کرد.» [132] .

شهید کسی است که همه وجود خویش را یک جا در راه آن ایده‌آل مقدس نفی کند که سرچشمه تقدس است که همه بدان معتقدیم و لذا او می‌خواهد با فدا کردن خود از یک انسان نسبی به یک انسان مطلق تبدیل شود و در ذهن و رفتار افراد دیگر قداست مطلق یابد. بنابراین شهادت نشان دادن عالی‌ترین درجه اخلاص است. در واقع انسانها در این مرحله به جای آنکه اموال و اندیشه‌های خود را به خلق انفاق کنند جانشان را انفاق می‌کنند. شهادت طلبی انتخابی آگاهانه است که یک مجاهد با قربانی کردن خویش در آستانه معبد آزادی و محراب عشق پیروز می‌شود. از نظر او شهادت حاصل یک جریان تاریخی است که از هابیل شروع شده و در طول تاریخ استمرار خواهد داشت و لذا انگیزه یک شهید حضور در صحنه حق و باطل در جریان حرکت تاریخی است. از اینجاست که او به موضوع وراثت توجه می‌کند که دارای دو قطب مخالف است. در یک قطب همه انقلابیون و قهرمانان و شهیدان و پیامبران و عدالت خواهان و قربانیان جنایتهای تاریخ که «همه از یک ذریه و تبارند و از فرزندان هابیل هستند را نام می‌برد و در قطب دیگر همه غارتگران زندگی و آزادی و شرف انسانی نظیر فراعنه، نمرودها، کسری‌ها و قیصرها و همه جلادان و مردم‌کشان را از ذریه قابیل می‌داند.» پس او به یک تقدیر تاریخی اشاره می‌کند که خداوند برای امام حسین (ع) و سایر شهدا (در طول تاریخ