جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 115

از گفته‌های ایشان از جمله انگیزه شهید برای حضور دائمی در ذهن خلق و جامعه موجب سوء استفاده‌هایی نیز شده و مخالفتهایی را برانگیخته است. بطور خلاصه می‌توان دیدگاه ایشان را درباره شهادت طلبی در موارد ذیل خلاصه نمود:

1- انتخاب مرگ هنرمندانه و آگاهانه و ارزشمند.

2- نفی نمودن خود، در یک ایده‌آل مقدس و رسیدن به یک درجه تکامل و جاودانه شدن و حضور دائمی در ذهن و عمل افراد جامعه.

3- دفاع از حق و مبارزه با باطل و قرار گرفتن در مسیر حرکت تاریخی انبیاء و شهدا و صالحین.

4- تحریم عواطف و احساسات جامعه و رهایی آنها از بی‌تفاوتی و بی‌هدایتی و سکون جهت بسیج سیاسی.

5- فداکاری و جانبازی در راه ابعاد اساسی حیات انسانی (آزادی، عشق، عرفان و عدالتخواهی).

6- رسیدن به اهداف اسلامی براساس ایدئولوژی اسلامی.

شهادت طلبی از دیدگاه استاد مطهری

اندیشه‌های استاد مطهری یکی از منابع مهم و معتبر و موثر در زمینه مسائل اسلامی بویژه موضوع جهاد و شهادت است. او با درک مقتضیات زمان و با تحقیقات عمیق و اصیلی که از منابع و مسائل اسلامی و اجتماعی داشت، در این وادی نیز مباحث جالب و بیاد ماندنی دارد. ایشان معتقد است اگر کسی با مفاهیم اسلامی آشنا باشد احساس می‌کند که گرد واژه شهید را، هاله‌ای از تقدس فراگرفته است و این کلمه در همه‌ی عرف‌ها و فرهنگ‌ها توام با قداست و عظمت است. چیزی که همت معیارها و ملاکها در آنها متفاوت است. موضوع نیت‌ها و انگیزه‌ها و معیارها از نظر او بسیار اساسی است. از نظر وی در اسلام درجه شهید و مقام شهادت درباره کسی صدق می‌کند که اسلام با معیارهای خاص خودش او را شهید بشناسد یعنی واقعا در راه هدف‌های عالی اسلامی و به انگیزه برقراری ارزشهای واقعی بشر کشته شود. از این منظر شهادت مرگی است که انسان با توجه به خطرات احتمالی یا ظنی یا یقینی فقط به انگیزه هدفی مقدس و انسانی و به تعبیر قرآن «فی سبیل الله» از آن استقبال نماید.

بنابراین شهادت طلبی به حکم اینکه عملی آگاهانه و اختیاری و در راه هدفی مقدس