- پیشگفتار 1
- مقدمه 7
- بررسی مفهوم شهادت و شهادت طلبی 12
- تاریخچه و انگیزههای شهادت طلبی در ادیان و فرهنگها 17
- شهادت طلبی در آیین یهود 19
- شهادت طلبی در مسیحیت و غرب 21
- شوالیه گری در غرب 25
- شهادت طلبی در فرهنگ ژاپن 26
- شهادت طلبی در آیین شینتو 26
- شهادت طلبی در تاریخ معاصر ژاپن 28
- شهادت طلبی در ایران 29
- شهادت طلبی تا قبل از انقلاب اسلامی 32
- شهادت طلبی در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس 35
- تاریخچه و نمونههای شهادت طلبی در اسلام 37
- اشاره 37
- نمونههای شهادت طلبی بعد از پیامبر تا قیام عاشورا 38
- جلوههای شهادت طلبی در کربلا و پیامدهای آن 40
- شهادت طلبی از دیدگاه جامعه شناسی 44
- کارکرد گرایی 45
- نظریه دورکیم درباره شهادت طلبی 47
- نمونه شناسی (تیپولوژی خودکشی در تئوری دورکیم) 51
- دیدگاه مرتن 55
- نظریه «ستیز» (تضاد) 59
- دیدگاه «تفهمی» (تفسیرگرایی) 64
- مارکس وبر (1864 - 1920) 65
- انواع کنش از نظر ماکس وبر 68
- دیدگاه مبادله 73
- شهادت طلبی از دیدگاه روانشناسی اجتماعی 78
- نظریه مازلو 80
- اشاره 80
- نظریه سلسله مراتب نیازها 81
- خودشکوفایی و ویژگیهای افراد خودشکوفا 82
- سلسله مراتب نیازها 82
- فوق انگیزشها 86
- ارزشهای بودن یا «ارزشهای B» و ارتباطشان با فوق انگیزشها 87
- دیدگاه فروید 90
- دیدگاههای مربوط به خشونت 91
- شهادت طلبی در قرآن و سنت 96
- انگیزههای شهادت طلبی از نظر پیامبر اکرم 100
- شهادت طلبی از نظر سنت 100
- شهادت طلبی از دیدگاه امام علی 102
- شهادت طلبی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان 109
- شهادت طلبی از دیدگاه دکتر شریعتی 112
- شهادت طلبی از دیدگاه استاد مطهری 115
- شهادت طلبی از دیدگاه امام خمینی 118
- ارتباط شهادت طلبی با برخی از مفاهیم 124
- ارتباط شهادت طلبی و عرفان 127
- رابطه شهادت طلبی و اخلاق 133
- رابطه شهادت طلبی با انگیزههای معنوی 135
- رابطه شهادت طلبی با جهاد 136
- رابطه شهادت طلبی و اصلاح طلبی (امر به معروف و نهی از منکر) 139
- رابطه شهادت طلبی و تساهل و خشونت 141
- رابطه شهادت طلبی با ارزشها 145
- رابطه شهادت طلبی و خودکشی 147
- نظریه همبستگی معنوی 150
- بررسی انگیزههای شهادت طلبی شهیدان دفاع مقدس در یک نمونه آماری 157
- بررسی متغیرها و مقولات تحقیق در جامعه آماری 162
- پاورقی 167
بررسی جامع خود از حادثه عاشورا به تحریفات آن اشاره کرده است. و انگیزههای قیام سالار شهیدان را حماسی، عقلانی و عرفانی و متضمن احساس والا میداند. به اعتقاد او همین ابعاد متنوع است که کربلا را یک نمونه و سوژه بزرگ اجتماعی برای اصلاحات در همه عصرها و نسلها کرده است.
«حسین (ع) یک سوژه بزرگ اجتماعی است. حسین بن علی (ع) در آن زمان یک سوژه بزرگ بود هر کسی که میخواست در مقابل ظلم قیام بکند شعارش «یا لثارات الحسین» بود. امروز هم حسین علی (ع) یک سوژه بزرگ است، سوژهای برای امر به معروف و نهی از منکر برای اقامه نماز، برای زنده کردن اسلام، برای اینکه احساسات و عواطف عالیه اسلام در وجود ما احیاء شود.» [139] از نظر او شهادت امام حسین (ع) فقط یک حادثه حزنآلود و تراژدی خونبار نیست بلکه یک حماسه بزرگ اسلامی و الهی است که درس آزادگی و آمادگی میدهد. منطق امام حسین (ع) پیام رسانی برای اصلاح جامعه است که ریشه در سنت نبوی و علوی دارد. این پیام برای نسل گذشته و نسل حاضر و نسلهای آینده مهم است. از نظر او منطق شهادت طلبی با منطق شخص مدافع و متعاون و سازشکار و فرصت طلب تفاوت دارد. منطق کربلا ریشه مشترک در خون و خرد و عشق و حماسه دارد و «این منطق یعنی منطق هجوم، منطق توسعه و گسترش دادن انقلاب، امام حسین (ع) کارهایی کرده است که جز با این منطق با منطق دیگری قابل توجیه نیست.» [140] سپس او به عمیقترین وجه شخصیتی امام حسین (ع) اشاره میکند و میگوید: «از نظر من کلید شخصیت حسین (ع) حماسه است، شور است، عظمت است، جلالت است، شدت است، ایستادگی است، حق پرستی است.» [141] .
از دیدگاه او زمان و مکان انتخاب شهادت بسیار مهم است. یعنی درک شرایط و مقتضیات برای انتخاب شهادت بسیار حیاتی است. از نظر او موقعیت شناسی امام حسین (ع) بسیار عالی بود. اگر چه عدهای ظاهرنگر که فقط به نتایج ظاهری و موقت توجه داشتهاند، حادثه کربلا را پایان یک راه میدانند اما او معتقد بود یک سلسله امور و پدیدههای اجتماعی وجود دارد که به اجتماع روشنایی و صفا میدهد و جرأت و شهامت و غیرت میبخشد. سالار شهیدان با حرکت و قیامش روح مردم را زنده کرد، ترس را