جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 125

و نقصها به تنهایی قادر به تامین سعادت نهایی نیستند و لذا علاوه بر هدایت تکوینی نیاز به هدایت تشریعی دارند لذا لزوم پیروی از وی و انبیاء و رسالت مطرح می‌شود تا در مسیر صحیح هدایت شده و به سعادت واقعی دست یابند. «دین» آن برنامه زندگی است که خداوند برای هدایت بشر به او عرضه نموده است. در جهان‌بینی دینی و الهی، اعتقاد به اطاعت از فرامین وحی که از سرچشمه هستی صادر شده است، موجب کمال و سعادت حقیقی است.

براساس این نگرش اعتقاد به مبدأ و معاد امری فطری است. اگر چه انسانها گاهی به خاطر اشتغال به زندگی و غرق شدن در گناهان و مادیات گاهی از آن غفلت می‌کنند اما عشق به مبدأ موجودات و عشق به بقای ابدی امری نیست که بتوان آنرا آشکار نمود.

بخاطر وجود روح که غیرمادی است با مردن و مرگ سرنوشت انسان پایان نمی‌یابد. مرگ فنا نیست بلکه انتقال از عالم فانی و ناقص به عالم باقی و کامل است. معاد امتداد و استمرار حیات دنیا و زندگی دنیا، مقدمه زندگی آخرت است. عدم قابلیت دنیا برای برقراری عدالت کامل و عشق به بقای ابدی و عشق به راحتی مطلق و فانی بودن دنیا از دلایل لزوم معاد و قیامت است. در حرکت جوهری که حرکتی از نقص به کمال است برپایی قیامت امری لازم است.

سبب هراس از مرگ و خوف از آن، ناشی از علاقه و وابستگی شدید و حب به دنیا و ما فیها و عدم اعتقاد به معاد و غفلت از آخرت و عدم اعتقاد به عالم غیب و حیاتی برتر از حیات مادی و منحصر دانستن زندگی به عالم ماده و گاهی بخاطر حب بقا و ترس از فنا است.

آرزو و میل به خلود و جاودانگی از تجلیات و تظاهرات انکارناپذیر روح انسانها است، با زندگی موقت و محدود دنیا تامین نمی‌شود. نگرانی و هراس از مرگ تجلی میل به خلود است. و از آنجا که هر میلی در انسان بیهوده آفریده نشده است میل به جاودانگی نیز میل گزاف و بیهوده نیست. اینجاست که راز رابطه شهادت طلبی و اعتقاد به مبدأ و معاد روشن می‌شود. کسی حاضر نمی‌شود از زندگی خود و خانواده بخاطر رسیدن به آرزوها و اهداف دنیوی و مادی چشم بپوشد.حتی مکاتب مادی نیز برای توجیه قربانی شدن و از جان گذشتگی مجبورند به اهداف معنوی و متعالی و غیرمادی توسل جویند. برای کسی که اعتقاد به آخرت و معاد ندارد ایثار جان توجیه واقعی ندارد. بنابراین عشق به خدا و مبدا آفرینش و میل به