جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 133

آنکه سر در کوی او نگذاشته آزاده نیست

آنکه جان نفکنده در درگاه او دلداده نیست

فارغ از خود شدم و کوس ان الحق بزدم

همچو منصور خریدار سردار شدم

بهرحال، آرزوی شهادت آنقدر مهم و شهادت آنقدر والاست که شخصیتی کامل چون حسین بن علی (ع) که مظهر علم و عمل و تقوا و عرفان و از خاندان عصمت و طهارت است باید با وصول به این مقام به درجه والایی که خداوند برای او مقرر نموده است، دست یابد. بنابراین «عارف که در صدد کسب لقای خداست باید از هر چه بجز اوست آزاد گردد و اگر حفظ نام خدا نیاز به ایثار مال و نثار جان داشت چون مدعی عرفان به این باور است که باید فقط نام خدا باقی بماند ناچار همه آنچه را که مورد علاقه اوست رها می‌کند تا یاد حق و نام خداوند زنده بماند. و این همان انگیزه اصلی جهاد است که لتکون کلمة الله هی العلیا». [168] .

و اینجاست که رابطه عمیق عرفان و حماسه و عشق و شهادت مکشوف می‌شود. آری همان حسینی که دعای زیبا و لطیف و عرفانی عرفه را خوانده بود، همان امام در سرزمین کربلا با حماسه‌ای جاودان به مرگ سرخ لبخند زد و در عصر ما نیز همان امامی که بعنوان مدرس عرفان و عارفی زاهد که نظم و نثر عرفانی او در عصر خود بی‌نظیر بود، در صحنه عرفان حماسی و مبارز، پیشتاز مبارزه با سلطه‌گران بین‌المللی و قهرمان مجاهده با حکومت ستمشاهی و نیز فرمانده کل قوا در دفاع مقدس بود. بنابراین، همانطوریکه امام صادق (ع) می‌فرماید که هل الایمان الاحب و البغض آیا ایمان جز حب و بغض چیز دیگری است، نشانه یک مؤمن واقعی برخورداری از دو صفت حب و بغض است که اگر چه عارفان معتقدند بغض و قهر نیز بخاطر لطف است و از منظر عرفانی محبت و رحمت مقدم بر بغض است و بر آن غلبه دارد اگر چه گاهی قهر و خشم نیز لازم می‌آید.

رابطه شهادت طلبی و اخلاق‌

ارسطو و بعضی دیگر از حکمای قدیم انسان را دارای سه قوه عاقله، و غضبیه می‌دانند. از نظر آنها وجود قوه غضبیه در انسان و حیوان امری لازم است و موجب حفظ