جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 145

نیست بلکه ترویج روحیه ایثار و خودآگاهی و خداجویی و دگرخواهی و مقابله با خشونت طلبان است. فرهنگ و روحیه شهادت طلبی مقابله با فرهنگ تجاوزگری، اشغالگری، بی‌غیرتی، بی‌هویتی و بی‌تفاوتی و سازش‌گری و تسلیم‌پذیری است.

بنابراین جهاد و شهادت طلبی در راه آرمانهای الهی مصداق خشونت بمفهوم منفی آن نیست بلکه ترک آن موجب تسلط فرهنگ سلطه و خشونت می‌گردد.

خرده‌گیری حامیان نظام سلطه از فرهنگ شهادت مجوز کناره‌گیری و ترک این سنت حسنه نمی‌شود و مسلمانی که آماده رشادت و شهادت در راه اهداف الهی نجات مظلومان نباشد نمی‌تواند خود را شیعه پیامبر یا حامی سنت ایشان بداند. «هر کس که بخواهد در طرفداری و بپا داشتن حق کندی و سستی کند و نخواهد با دشمنان بجنگد بلکه با زبان به مداهنه و مجامله بگذراند و عذرش اینست که: قیام به حق او را بین مردم ذلیل خواهد کرد و دنیای روز به او خواهد خندید و او را از بقایای قرون وسطی یا عصر افسانه‌پرستی خواهند دانست.» [175] عذرش پذیرفته نخواهد شد. اصولا موافقت یا مخالفت حامیان فرهنگ سلطه و نظام‌های استعماری و استبدادی با فرهنگ جهاد و شهادت شرط پذیرش آن نیست چنانکه آنها بسیاری از جنگهای دفاعی صدر اسلام را خشونت می‌خوانند و یا به بسیاری از مجاهدان صدر اسلام و نیز انقلابیون مسلمان و رزمندگان اسلام که با سلطه‌گران مقابله می‌کنند، تهمت خشونت طلبی می‌زنند در حالی که آزاد اندیشان و عاقلان جهان می‌دانند که خود منشأ خشونت و حامی تروریسم بین‌المللی و عامل کودتاها و جنایتها و جنگها و تبعیض نژادی در بسیاری از نقاط جهان هستند.

رابطه شهادت طلبی با ارزشها

ارزشها، اولویتها و رجحانهای افراد را مشخص می‌کنند و راهنما و مقیاس و علایمی برای رفتار ارائه می‌دهند. مطالعه درباره کنشهای افراد بدون مراجعه به ارزشهای آنها امری ابتر است. در سطح کلان نیز برنامه‌ریزی‌های استراتژیک اجتماعی و سیاسی جامعه نیز با مراجعه به ارزشهای آن جامعه طراحی می‌شود. «ارزشها میان مردم مشترک‌اند و شمار کثیری از افراد درباره اهمیت آنها به توافق رسیده‌اند (وفاق اجتماعی) ارزشها با «عواطف» همراهند. اشخاص برای صیانت از ارزشها مبارزه می‌کنند و برای