جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 2

فلسفه، عرفان، دین، و زیبایی‌شناسی، هنر و حماسه دارد و بارزترین و با شکوه‌ترین تجلی آن در فرهنگ اسلامی و بویژه شیعی است، چگونه می‌تواند از منظر جامعه‌شناسی و روانشناسی و فلسفه معاصر غربی که در تحلیل واقعیتها و حقایق مادی نیز با مشکل مواجه است، قابل وصول و حصول باشد؟ فاصله ارزشی و فرهنگی بین عده‌ای از محققان بیگانه درباره شهادت طلبی در بعضی از فرهنگها باعث شده است که آنها در تحقیقات خود قضاوت یک جانبه و غیر علمی و تخیلی داشته باشند: مگر می‌شود موضوع مهمی چون شهادت طلبی که ریشه در فلسفه حیات، هستی شناسی، آغاز شناسی، فرجام شناسی، و بقاء طلبی، عشق و حماسه و عرفان متعالی دارد، از طریق عقل جزوی نگر و ابزاری شناخته شود؟

البته بدیهی است ابعادی از شهادت که مربوط به عالم غیب و امدادهای الهی است در منظر جهان‌بینی متکی بر لیبرالیسم و سکولاریزم قابل درک و فهم نباشد چرا که آنها معتقدند هر گاه در مسائل فکری و علمی به خارج از تفکر بشری و فراتر از عقل بعنوان مظهر و مرجع خارج از انسان رجوع نماییم، ناشی از عدم بلوغ و محجوریت و قیمومیت برای بشر است. آنها به خاطر نوع بینش خود منکر ابعاد ماوراء الطبیعی شهادت و مقام و منزلت آن هستند و لذا همانطور که می‌خواهند با معرفی کردن دین و تقدس زدایی، آنرا بفهمند در موضوع شهادت طلبی نیز به قداست و مقام معنوی شهیدان و ارتباط آنها با عالم ماوراء الطبیعه و نیز حضور و ظهور و شهود آنها معتقد نیستند و در مرام آنها هرگونه اعتقاد به امر قدسی و ماوراء الطبیعی بی‌اعتبار و در حکم اساطیر است.

اصولا از کسانی که بدنبال تهی نمودن هندسه فرهنگی ملتها از ارزشهای متعالی و مقدس، و جایگزینی مثلث سود و سلطه و سرمایه هستند چگونه می‌شود انتظار فهم و درک فرهنگ ایثار و جهاد و شهادت داشت.

با الهام از فرهنگی سطحی نگر و ظاهر اندیش و لذت‌گرا، که آرمانشهر آن منحصر به این دنیا، نفی مقدسات و انکار وحی و عالم غیب و یا زمینی کردن وحی و ساختن بهشت در روی زمین است، چگونه می‌شود پی به عظمت «فرهنگ شهادت» برد. چگونه می‌شود از تفکری که مدعی است گرایش دینی و ماوراء الطبیعی برای جبران کمبودها و عقده‌ها است و چون انسان معاصر کمبودی ندارد بنابراین این دنیای مدرن نیازی به دین ندارد و انسان بجایی رسیده که می‌تواند مستقل از خدا زندگی کند، انتظار معجزه درک مقام شهیدان را داشت.