- پیشگفتار 1
- مقدمه 7
- بررسی مفهوم شهادت و شهادت طلبی 12
- تاریخچه و انگیزههای شهادت طلبی در ادیان و فرهنگها 17
- شهادت طلبی در آیین یهود 19
- شهادت طلبی در مسیحیت و غرب 21
- شوالیه گری در غرب 25
- شهادت طلبی در آیین شینتو 26
- شهادت طلبی در فرهنگ ژاپن 26
- شهادت طلبی در تاریخ معاصر ژاپن 28
- شهادت طلبی در ایران 29
- شهادت طلبی تا قبل از انقلاب اسلامی 32
- شهادت طلبی در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس 35
- تاریخچه و نمونههای شهادت طلبی در اسلام 37
- اشاره 37
- نمونههای شهادت طلبی بعد از پیامبر تا قیام عاشورا 38
- جلوههای شهادت طلبی در کربلا و پیامدهای آن 40
- شهادت طلبی از دیدگاه جامعه شناسی 44
- کارکرد گرایی 45
- نظریه دورکیم درباره شهادت طلبی 47
- نمونه شناسی (تیپولوژی خودکشی در تئوری دورکیم) 51
- دیدگاه مرتن 55
- نظریه «ستیز» (تضاد) 59
- دیدگاه «تفهمی» (تفسیرگرایی) 64
- مارکس وبر (1864 - 1920) 65
- انواع کنش از نظر ماکس وبر 68
- دیدگاه مبادله 73
- شهادت طلبی از دیدگاه روانشناسی اجتماعی 78
- نظریه مازلو 80
- اشاره 80
- نظریه سلسله مراتب نیازها 81
- سلسله مراتب نیازها 82
- خودشکوفایی و ویژگیهای افراد خودشکوفا 82
- فوق انگیزشها 86
- ارزشهای بودن یا «ارزشهای B» و ارتباطشان با فوق انگیزشها 87
- دیدگاه فروید 90
- دیدگاههای مربوط به خشونت 91
- شهادت طلبی در قرآن و سنت 96
- انگیزههای شهادت طلبی از نظر پیامبر اکرم 100
- شهادت طلبی از نظر سنت 100
- شهادت طلبی از دیدگاه امام علی 102
- شهادت طلبی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان 109
- شهادت طلبی از دیدگاه دکتر شریعتی 112
- شهادت طلبی از دیدگاه استاد مطهری 115
- شهادت طلبی از دیدگاه امام خمینی 118
- ارتباط شهادت طلبی با برخی از مفاهیم 124
- ارتباط شهادت طلبی و عرفان 127
- رابطه شهادت طلبی و اخلاق 133
- رابطه شهادت طلبی با انگیزههای معنوی 135
- رابطه شهادت طلبی با جهاد 136
- رابطه شهادت طلبی و اصلاح طلبی (امر به معروف و نهی از منکر) 139
- رابطه شهادت طلبی و تساهل و خشونت 141
- رابطه شهادت طلبی با ارزشها 145
- رابطه شهادت طلبی و خودکشی 147
- نظریه همبستگی معنوی 150
- بررسی انگیزههای شهادت طلبی شهیدان دفاع مقدس در یک نمونه آماری 157
- بررسی متغیرها و مقولات تحقیق در جامعه آماری 162
- پاورقی 167
بهرحال اگر چه مسیح را مبشر صلح و رحمت میدانند اما مفهوم آن این نیست که او فردی سازشکار بوده که در مقابل ظالمین سکوت کرده است. او همیشه آماده ایثار و شهادت بود چنانکه در انجیل آمده است که مسیح به یارانش گفت هر کس که با من است صلیب خود را بر دارد و بیاید. مواردی که در بالا ذکر شد خود مبین سازش ناپذیری عیسی (ع) و مسیحیان راستین در برابر اربابان زر و زور و تزویر است. البته در تاریخ مسیحیت نیز مانند بعضی از ادیان دیگر توسط کلیسا و سایر متولیان به ظاهر مسیحی سوء استفادههایی نابجا و سودجویانه نیز از شهادت شده است. مثلا پادشاهان و فرمانروایان و روحانیت به ظاهر مسیحی برای جنگ با غیر مسیحیان به کشتارهای وحشتناک امر کرده و جنگهای صلیبی و سایر جنگها را در اروپا و خارج از آن شعلهور نمودند. به عنوان نمونه پاپ اوربان دوم (1088 - 1099) به درخواست الکسیس اول جهت ترغیب مسیحیان برای اشغال فلسطین فتوایی صادر میکند که در آن آمده است:
«کسی که در سرزمین مقدس شربت مرگ بچشد یا در اثنای راه بمیرد شهید محسوب شده و فورا داخل بهشت خواهد شد.» [23] مسیحیان اولیه معتقد بودند اگر کسی شخص دیگر را با شمشیر از پای درآورد با همان شمشیر کشته خواهد شد. لذا آنها به ظاهر هرگونه جنگی را نفی میکردند. بعدا افرادی چون سن اگوستین بر توجیه جنگ و کشته شدن و کشتن در جنگ پرداختند و اعلان کردند اگر جنگ تجلی خواست خدا باشد، بدون اشکال است و کشته شدن در آن شهادت محسوب میشود.
شوالیه گری در غرب
یکی از جلوههای ایثار و شهادت طلبی در اروپا، شوالیهگری بود. این جریان که در اواسط قرون وسطی به وجود آمد. منشأ تاثیر زیادی در زندگی فرهنگی و هنری و روابط سیاسی اجتماعی اروپائیان شد. شعار معروف جوانمردان و از جان گذشتگان شوالیه این بود که از مظلوم دفاع میکنیم و بر ظالم میتازیم. شوالیهگری که منشأ آن اعتقاد به ارزشها و باورهای دین مسیح و تعهد مذهبی و اخلاقی و اجتماعی به آن بود شوالیهها را مکلف میکرد تا جنگجویانی شجاع باشند و به نیایش و عبادت توجه کنند. و برای حفظ عزت و شرافت و عدالت از ایثار جان و مال در راه اهداف متعالی دریغ نکنند و از ناموس و زنان و ضعیفان حمایت نمایند و مرگ را بر ننگ ترجیح دهند. در قرون وسطی و در عصر