- پیشگفتار 1
- مقدمه 7
- بررسی مفهوم شهادت و شهادت طلبی 12
- تاریخچه و انگیزههای شهادت طلبی در ادیان و فرهنگها 17
- شهادت طلبی در آیین یهود 19
- شهادت طلبی در مسیحیت و غرب 21
- شوالیه گری در غرب 25
- شهادت طلبی در آیین شینتو 26
- شهادت طلبی در فرهنگ ژاپن 26
- شهادت طلبی در تاریخ معاصر ژاپن 28
- شهادت طلبی در ایران 29
- شهادت طلبی تا قبل از انقلاب اسلامی 32
- شهادت طلبی در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس 35
- تاریخچه و نمونههای شهادت طلبی در اسلام 37
- اشاره 37
- نمونههای شهادت طلبی بعد از پیامبر تا قیام عاشورا 38
- جلوههای شهادت طلبی در کربلا و پیامدهای آن 40
- شهادت طلبی از دیدگاه جامعه شناسی 44
- کارکرد گرایی 45
- نظریه دورکیم درباره شهادت طلبی 47
- نمونه شناسی (تیپولوژی خودکشی در تئوری دورکیم) 51
- دیدگاه مرتن 55
- نظریه «ستیز» (تضاد) 59
- دیدگاه «تفهمی» (تفسیرگرایی) 64
- مارکس وبر (1864 - 1920) 65
- انواع کنش از نظر ماکس وبر 68
- دیدگاه مبادله 73
- شهادت طلبی از دیدگاه روانشناسی اجتماعی 78
- نظریه مازلو 80
- اشاره 80
- نظریه سلسله مراتب نیازها 81
- سلسله مراتب نیازها 82
- خودشکوفایی و ویژگیهای افراد خودشکوفا 82
- فوق انگیزشها 86
- ارزشهای بودن یا «ارزشهای B» و ارتباطشان با فوق انگیزشها 87
- دیدگاه فروید 90
- دیدگاههای مربوط به خشونت 91
- شهادت طلبی در قرآن و سنت 96
- شهادت طلبی از نظر سنت 100
- انگیزههای شهادت طلبی از نظر پیامبر اکرم 100
- شهادت طلبی از دیدگاه امام علی 102
- شهادت طلبی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان 109
- شهادت طلبی از دیدگاه دکتر شریعتی 112
- شهادت طلبی از دیدگاه استاد مطهری 115
- شهادت طلبی از دیدگاه امام خمینی 118
- ارتباط شهادت طلبی با برخی از مفاهیم 124
- ارتباط شهادت طلبی و عرفان 127
- رابطه شهادت طلبی و اخلاق 133
- رابطه شهادت طلبی با انگیزههای معنوی 135
- رابطه شهادت طلبی با جهاد 136
- رابطه شهادت طلبی و اصلاح طلبی (امر به معروف و نهی از منکر) 139
- رابطه شهادت طلبی و تساهل و خشونت 141
- رابطه شهادت طلبی با ارزشها 145
- رابطه شهادت طلبی و خودکشی 147
- نظریه همبستگی معنوی 150
- بررسی انگیزههای شهادت طلبی شهیدان دفاع مقدس در یک نمونه آماری 157
- بررسی متغیرها و مقولات تحقیق در جامعه آماری 162
- پاورقی 167
جالب اینجاست که این تفکر، ایثار، فداکاری و مهربانی را، نقطه مقابل تمدن، نوگرائی و صنعتی شدن میداند. از منظر آنها «تمدن صنعتی تنها زمانی امکانپذیر است که از خود گذشتگی وجود نداشته باشد... پاکدامنی یعنی ضعف اعصاب و عواطف، ضعف اعصاب یعنی بیثباتی و بیثباتی یعنی پایان تمدن.
تمدن ابدا به شرافت و شجاعت نیازی ندارد.» [1] .
همانطوریکه ملاحظه میشود امروزه عدهای تمدن و فرهنگ را با عقل جزوینگر یا عقل معاش که معمولا با تامل در زندگی مادی انسان میپردازد، مساوی میدانند و از مرتبه بالاتر یعنی عقل معاد که قدرت تدبیر سعادت اخروی را به انسان میبخشد، تغافل میکنند.
البته بسیاری از آنها که به یمن غارت ثروتها و منابع ملتها و دولتها، به تکاثر علم و ثروت و قدرت، و کشتار مظلومان پرداختهاند و همه دنیا را برای خود میخواهند، حق دارند که از ایثار و شجاعت و شرافت سخن نگویند چرا که ایثارگری با استکبار و سلطهگری و سودپرستی رابطه معکوس دارد. به قول علامه جعفری «از مختصات ضروری سکولاریسم، نفی شایستگی هر گونه گذشت و فداکاری در راه اصلاح و نیکوکاریها برای مردم جامعه است مخصوصا آن فداکاری که باعث زجر و شکنجه و حتی چشم پوشیدن از زندگی بوده باشد، در صورتیکه هیچ ارزش و عظمتی توانایی مقابله با این صفت والای انسانی را ندارد.
چه با عظمت است روحی که برای ادامه حیات انسانها یا اصلاح آنها چشم از تماشای کیهان بزرگ بپوشد و زیر خاک را بر روی خاک ترجیح دهد.» [2] .
اصولا مشخصه نظام سلطه و سود، عافیت طلبی و گریز از ایثار است و مشخصه اسلام ناب محمدی و به تبع آن انقلاب اسلامی، عدالتگرائی، آرمانگرائی، شهادت طلبی و ایثارگری است. در سدههای اخیر علیرغم ادعای احترام به حقوق بشر و نظم نوین جهانی، خشونت و استثمارگری و بردهداری و استعمارنو و تهاجم فرهنگی در ذات فرهنگ سلطهگران حاکم بر جهان بوده است. علیرغم میل مدعیان سکولاریزم و لیبرالیزم که مدینه فاضله خود را در انفکاک زندگی اجتماعی با دین میدانند و یا دین را از دخالت در سرنوشت سیاسی و اجتماعی باز میدارد و دوران عمر ایثار و شهادت طلبی و