جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 32

آمده است:

«چون تورانیان شهر بلخ را به غلبه گرفتند، یکی از آنان ناگهانی بر آن پیامبر یزدانی تاخته، او را در برابر محراب آتش، در هنگامی که به عبادت مشغول بود، به قتل رسانید.» [30] .

شهادت طلبی تا قبل از انقلاب اسلامی‌

ایرانیان بخاطر وجود برخی از مسائل داخلی و نیز توجه به حقانیت آیین اسلام به حاکمیت مسلمین تن دادند.

اگر چه در آغار حکومت اسلامی توأم با عدالت و آزادگی بود اما بتدریج با نفوذ اشرافیت عرب حاکمیت اسلامی از مسیر اصلی خارج شد و بجای اینکه حاکمان براساس مبانی اسلامی چون علم و تقوی و عدالت انتخاب شوند، موضوع «الحق لمن غلب» مطرح شد. این بدعت، با روحیه و تفکر ناب محمدی و سنت علوی که بسیاری از ایرانیان به آن دل بسته بودند ناسازگار بود.

برای رهایی جامعه ایرانی از استبداد بنی‌امیه و بنی‌عباس و حاکمان وابسته به آنها و نیز عناصر بیگانه چون مغولها، تاریخ ایران شاهد مبارزات و شهادت طلبی‌ها و از جان گذشتگی‌های فراوان بود. در قیام ابومسلم خراسانی علیه بنی‌امیه، بهره‌گیری از شهادت امام حسین (ع) و خونخواهی شهیدان کربلا، از عوامل مهم ایجاد روحیه ایثار و شهادت طلبی و موفقیت او بوده است.

همچنین تأسی بسیاری از ایرانیان به سنت پیامبر (ص) و ائمه معصومین موجب استقبال آنها از سنت شهادت بود. ایران ملجأ و پایگاه بسیاری از قیامهای شهادت طلبانه فرزندان ائمه شد. امروزه در جای جای دیگر این کشور ما به قبور امام‌زاده‌هایی بر می‌خوریم که بدست عمال بنی‌امیه و بنی‌عباس و یا حاکمان منصوب از طرف آنها به شهادت رسیدند. در قیامهای آل‌بویه و مرعشیان، سربداران و... شهادت طلبی از عناصر بسیار مهم بود. یکی از جلوه‌های اصیل جانبازی و ایثار و شهادت در تاریخ ایران عیاران بودند. در تاریخ پهلوانی و عیاری از قهرمانی نام برده می‌شود که مرگ آنان عمدتا شهادت گونه است و در راه انجام وظایف بزرگی که بعهده داشته‌اند جان خود را از دست داده‌اند.

قاتلان آنها نیز بدترین مردم روزگار خود بوده‌اند و نماینده کامل پستی و درماندگی و