جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 48

دورکیم با بررسی میزان خودکشی برحسب وضعیت‌های مختلف اجتماعی افراد مانند شهرنشینی یا روستانشینی، ملیت و نوع مذهب، تاهل، تجرد و نظایر آن به این نتیجه رسید که میزان تغییرات خودکشی یا میزان انسجام اجتماعی رابطه قوی دارد. براساس یافته‌های میدانی او، شهرنشینان بیشتر از روستائیان، مجردها بیشتر از متاهل‌ها و پروتستانها بیشتر از کاتولیکها تمایل به خودکشی دارند. مثلا او تمایل به خودکشی در پروتستان مذهبها را ناشی از روحیه فردگرایی و سئوال و پرسشگری و عدم حفظ سنتها و پایین بودن انسجام اجتماعی می‌داند، در حالیکه در کاتولیک مذهبها این قضیه برعکس است. بنابراین براساس یافته‌های او هر چه میزان همبستگی اجتماعی فرد با گروه اجتماعی یا جامعه و ارزشهایش بیشتر باشد به نحوی که شخص بقای گروه اجتماعی خود را بر بقای خود مقدم بدارد، دست به خودکشی خواهد زد و از طرفی هر چه درجه انسجام اجتماعی فرد یا گروه اجتماعی کمتر باشد به صورتی که فرد با اشخاص دیگر احساس همبستگی نداشته باشد، دست به خودکشی خواهد زد. با توجه به این دیدگاه دورکیم خودکشی را به صورت زیر دسته‌بندی کرد:

1- خودکشی خودخواهانه [46] .

2- خودکشی دگرخواهانه [47] .

3- خودکشی آنومیک یا بی‌هنجاری [48] .

4- خودکشی فاتالیستیک یا قدرگرایانه [49] .

از آنجا که همه‌ی این چهار دسته از انواع خودکشی‌ها مربوط به موضوع ما نمی‌شود ما موارد 1 و 3 و 4 را به اختصار بررسی می‌کنیم و درباره مورد 2 یعنی خودکشی دگرخواهانه بطور مفصل بحث خواهیم کرد.

1- خودکشی خودخواهانه: هنگامی که رابطه بین فرد و جامعه ضعیف باشد فرد در حاشیه قرار گرفته و سرگردان می‌گردد و فشارهای اجتماعی قادر به کنترل رفتار خود ویرانگرانه او نیست لذا او دست به خودکشی خودخواهانه می‌زند. در جوامعی که فردگرایی و استقلال خواهی بیشتر رواج دارد این خودکشی بیشتر صورت می‌گیرد.

2- خودکشی آنومیک یا بی‌هنجاری: این نوع خودکشی در جوامعی رخ می‌دهد که هنجارها و قوانین فرهنگی پذیرفته شده مراعات نمی‌شود و بی‌نظمی و بی‌هنجاری مشاهده می‌شود.