جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 58

صفحه 58

دیگران شود بلکه آنها در مقابل عده‌ای که فقط به احساسات و گریه و ماتم برای شهدا اکتفا می‌کنند و خود را چنان غرق مخارج عزاداری و دسته روی می‌کنند که به فلسفه و اهداف بی‌توجه مانده‌اند، می‌گویند باید این عزاداری‌ها جهت‌دار باشد تا منشا حرکت و حماسه گردد. در واقع آنها می‌گویند برای تحقق آرمانهای کربلا و نیز راه شهدا باید حسینی اندیشید و عمل کرد نه اینکه فقط عزادار شهیدان بود و اصولا فلسفه پیام «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» نیز همین است. و البته این نوآوری یکی از عوامل پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوده است. بنابراین تحلیل مرتن زمانی صحیح است که تفکر اکثریت مطابق با حقیقت باشد، در این صورت است که انحراف از آن کجروی است و کشته شدن در راه آن شهادت است.اصولا در فرهنگ اسلامی شهید با مصداق موافقت یا مخالفت اکثریت سنجیده نمی‌شود. شهید باید براساس نیت‌ها و انگیزه‌های خالص در راه تحقق اهداف و ارزشهای والا و براساس اجرای فرامین الهی به سوی شهادت رفته باشد و گرنه مصداق شهید ندارد، اگر چه دیگران او را شهید تلقی کنند. مثلا حاکمان بنی‌امیه و حامیان آنها سالها قیام سالار شهیدان را خروج و طغیان بر علیه حکومت به ظاهر اسلامی - منظور همان حکومت اموی است - که بر مبنای زور و غلبه حاکم شده بود، قلمداد می‌کردند و آنرا مخالف اهداف و هنجارهای اکثریت جامعه می‌دانستند و به همین دلیل حادثه کربلا را به نفع بنی‌امیه توجیه می‌کردند. اگر چه آنها سالار شهیدان را کجرو خوانده بودند اما ارزشها و انگیزه‌هایی که سالار شهیدان بخاطر آن جنگید، مقابله با کجروی‌ها بود. امام حسین (ع) رسما اعلان کرد که من نه برای فتنه‌انگیزی و آشوبگری قیام کردم بلکه فلسفه قیام من مبارزه با انحرافات و بدعتها و جایگزین کردن سنت پیامبر (ص) است.

دیدگاه مرتن اگر چه نکات مثبتی دارد اما اجماع بر سر رفتار انحرافی کار بسیار مشکلی است. مثلا درباره شهادت طلبی مردم فلسطین، عده‌ای هم اهداف و هم وسایل آنها را مشروع می‌دانند. از منظر آنها فلسطینی‌ها حق دارند برای رسیدن به اهداف مقدس و مشروعی چون عدالت و استقلال و آزادی سرزمینهای خود مبارزه کنند و هم وسایلی که آنها برای این هدف بر می‌گزینند یعنی شهادت طلبی و عملیات انتحاری مشروع است. از دیدگاه عده‌ای دیگر هیچکدام از این دو (اهداف و وسایل) مشروع نیستند و از دیدگاه عده‌ای دیگر اهداف مشروعند ولی وسایل مشروع نیستند.

رسیدن به یک اجماع بر سر رفتار بهنجار و نابهنجار در نظام بین‌المللی و حتی در یک

کتابخانه بالقرآن کتابخانه بالقرآن
نرم افزار موبایل کتابخانه

دسترسی آسان به کلیه کتاب ها با قابلیت هایی نظیر کتابخانه شخصی و برنامه ریزی مطالعه کتاب

دانلود نرم افزار کتابخانه