جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 66

از نظر وبر «فهم معنای یک کردار یا یک رابطه اجتماعی است.» [62] رفتار و کردار انسان در جهت معنایی سیر می‌کند و برای درک آن کردار، فهم این معنا ضروری است. از نظر او یک «کنش اجتماعی» کرداری است که برحسب معنای کنشگر به اقتضای رفتاری در گذشته، حاضر یا قابل پیش‌بینی دیگری، جهت گیرد.

او جامعه‌شناسی را «علمی که هدفش فهم تفسیری رفتار اجتماعی برای نیل به تبیین علتها و مسیر آثار این رفتار است.» [63] می‌دانست.

تلاش برای راهیابی به جنبه‌های ذهنی و گستره معنایی و انگیزه افراد از ویژگیهای بارز انسانهاست. البته او معتقد است که اگر یک تبیین تفسیری بخواهد به یک قضیه علمی تبدیل شود باید با تبیین علی عجین گردد. بنابراین از نظر او «تفهم جز وسیله‌ای کمکی برای پرده برداشتن از یک معنا نیست که باید از راه اسناد علی یا مشاهده آماری تایید گردد.» [64] .

او معتقد بود که در حوزه فرهنگی و انسانی و اجتماعی نیز می‌توان به تبیینهای علمی و علی دسترسی پیدا کرد، اگر چه با یکسان پنداری روشهای علوم طبیعی با علوم انسانی که توسط اثبات گرایان مطرح شد، مخالف بود. از نظر او می‌توان به دو نوع حقیقت توجه کرد. حقیقت اولی واقعیت شی‌ء فی نفسه و حقیقت دیگر واقعیتی که برای درک کننده آشکار می‌گردد.

از نظر او پیش‌بینی کنشهای انسانی امری قطعی نیست بلکه احتمالی است. زیرا انسانها قادرند با کسب آگاهی، شرایط و موضوعات را بفهمند و در شرایط گوناگون کنشهای متفاوتی بروز دهند.

از نظر مارکس وبر با توجه به مفهوم تفهم، این همدلی و همزبانی و همدردی است که تناسب حقیقی و واقعی گذشته و حال را ممکن می‌سازد و این روش با روش علوم طبیعی که تناسب بین انسان و اشیاء را ممکن می‌سازد، یکسان نیست.

انواع کنش از نظر ماکس وبر: در موضوع انواع کنش به 4 نوع مثالی و ناب اشاره می‌کند:

از نظر او چهار دسته از کنشها را می‌توان از هم تمیز داد.