- پیشگفتار 1
- مقدمه 7
- بررسی مفهوم شهادت و شهادت طلبی 12
- تاریخچه و انگیزههای شهادت طلبی در ادیان و فرهنگها 17
- شهادت طلبی در آیین یهود 19
- شهادت طلبی در مسیحیت و غرب 21
- شوالیه گری در غرب 25
- شهادت طلبی در آیین شینتو 26
- شهادت طلبی در فرهنگ ژاپن 26
- شهادت طلبی در تاریخ معاصر ژاپن 28
- شهادت طلبی در ایران 29
- شهادت طلبی تا قبل از انقلاب اسلامی 32
- شهادت طلبی در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس 35
- تاریخچه و نمونههای شهادت طلبی در اسلام 37
- اشاره 37
- نمونههای شهادت طلبی بعد از پیامبر تا قیام عاشورا 38
- جلوههای شهادت طلبی در کربلا و پیامدهای آن 40
- شهادت طلبی از دیدگاه جامعه شناسی 44
- کارکرد گرایی 45
- نظریه دورکیم درباره شهادت طلبی 47
- نمونه شناسی (تیپولوژی خودکشی در تئوری دورکیم) 51
- دیدگاه مرتن 55
- نظریه «ستیز» (تضاد) 59
- دیدگاه «تفهمی» (تفسیرگرایی) 64
- مارکس وبر (1864 - 1920) 65
- انواع کنش از نظر ماکس وبر 68
- دیدگاه مبادله 73
- شهادت طلبی از دیدگاه روانشناسی اجتماعی 78
- اشاره 80
- نظریه مازلو 80
- نظریه سلسله مراتب نیازها 81
- سلسله مراتب نیازها 82
- خودشکوفایی و ویژگیهای افراد خودشکوفا 82
- فوق انگیزشها 86
- ارزشهای بودن یا «ارزشهای B» و ارتباطشان با فوق انگیزشها 87
- دیدگاه فروید 90
- دیدگاههای مربوط به خشونت 91
- شهادت طلبی در قرآن و سنت 96
- شهادت طلبی از نظر سنت 100
- انگیزههای شهادت طلبی از نظر پیامبر اکرم 100
- شهادت طلبی از دیدگاه امام علی 102
- شهادت طلبی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان 109
- شهادت طلبی از دیدگاه دکتر شریعتی 112
- شهادت طلبی از دیدگاه استاد مطهری 115
- شهادت طلبی از دیدگاه امام خمینی 118
- ارتباط شهادت طلبی با برخی از مفاهیم 124
- ارتباط شهادت طلبی و عرفان 127
- رابطه شهادت طلبی و اخلاق 133
- رابطه شهادت طلبی با انگیزههای معنوی 135
- رابطه شهادت طلبی با جهاد 136
- رابطه شهادت طلبی و اصلاح طلبی (امر به معروف و نهی از منکر) 139
- رابطه شهادت طلبی و تساهل و خشونت 141
- رابطه شهادت طلبی با ارزشها 145
- رابطه شهادت طلبی و خودکشی 147
- نظریه همبستگی معنوی 150
- بررسی انگیزههای شهادت طلبی شهیدان دفاع مقدس در یک نمونه آماری 157
- بررسی متغیرها و مقولات تحقیق در جامعه آماری 162
- پاورقی 167
مقدمه
خودکشی در منظر ادیان امری مذموم و مطرود است. در غالب فرهنگها نیز پاسداری از گوهر عمر و غنیمت جان، امری لازم است. در فرهنگ اسلامی کسی که نفسی را به عمد از بین ببرد گویی همه انسانها را از بین برده است. اسلام همواره مخالف جنگ طلبی و تجاوزگری و کشتار بیدلیل است چرا که همه انسانها دارای کرامت هستند و جان آنها شایسته تکریم و تعظیم است، اما سئوال اینجاست پس چرا عدهای به استقبال مرگ میروند و مرگ را به بازی میگیرند در حالیکه قصد آنها فرار از زندگی نیست. چرا استشهاد و استقبال از شهادت برای عدهای یک آرزوست؟ چرا بسیاری از والاترین و شریفترین انسانهای تاریخ که بشریت به آنها افتخار میکند سخن از شهادت گفتهاند و یا آرزوی مرگی شهادت گونه داشتند.
در دعای ماه رمضان از ائمه معصومین نقل شده است که فرمودند: به ما توفیق بده که در راه تو و به همراه ولی تو کشته شویم و به فیض عظمای شهادت برسیم. در دعای افتتاح آمده است «و قتلا فی سبیلک فوفق لنا» و یا در دعای پس از زیارت جامعه ائمه المومنین میخوانیم: «خدایا مرا سعید زنده بدار و شهید بمیران». امام صادق (ع) در مناجات خود چنین میگوید: از تو میخواهم که وفاتم را کشته شدن در راهت مقرر