جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 8

داری در حالی که زیر پرچم پیغمبر و در راه و جهت اولیایت باشد و نیز زمانی که یزید امام سجاد را به کشتن تهدید می‌کند، امام می‌فرماید: آیا مرا به کشته شدن تهدید می‌کنی آیا نمی‌دانی که کشته شدن عادت ماست. شهادت برای ما افتخار و کرامت است. ارزش مقام شهادت نزد ائمه بسیار والاست. از امام صادق (ع) منقول است که فرمودند: «والله ما منا الا مقتول شهید». سوگند به خدا هیچیک از ما نیست مگر اینکه کشته و شهید شده است.» [4] توجه به سخنان بزرگترین مغز متفکر جهان شیعه، استاد بسیاری از بزرگان اهل سنت و پرچمدار علم و حکمت و فضیلت یعنی امام صادق (ع) - که بسیاری از دانشمندان جهان به مقام علمی او اعتراف دارند - درباره موضوع شهادت مبین اهمیت و نقش والای فرهنگ شهادت در استقرار سایر ارزشهای متعالی است. درباره اهمیت و ضرورت بررسی موضوع شهادت طلبی و پدیده شهادت همین بس که: «اگر پدیده شهادت چیزی بود که در همه تاریخ بشری یکبار اتفاق می‌افتاد، یعنی تاریخ بشر تنها یک فرد شهید داشت، باز اهمیت شهادت فوق همه پدیده‌های حیات بشری بود، چه برسد به اینکه در گذرگاه قرون و اعصار کاروانیان منزلگه شهادت متجاوز از میلیونها پاکان اولاد آدم بوده، پیشتاز برجسته‌ای چون حسین بن علی (ع) و اعضایی با شخصیتهای عظیم در این کاروان کوی الهی شرکت داشتند.» [5] و البته همانطوریکه ما بررسی خواهیم کرد مسئله شهادت طلبی از مسائل مهم در تاریخ بشری بویژه در جنگها و انقلابات اجتماعی بوده است.

از طرفی تاریخ زندگی انسانها از جنگ و کشتار و خشونت خالی نیست، و از طرف دیگر مقابله با جنگ افروزان و خشونت طلبان و تجاوزگران و شهادت در طریق انسانیت و آزادی و عدالت و دیانت یک بعد دیگر آن است. تاریخ بدون وجود چنین انسانهای آرمانی و ایثارگر و شجاع که طلایه‌دار حماسه‌های جاویدان و پیشتاز جانبازی و شورانگیزی بوده‌اند چندان جالب بنظر نمی‌رسد.

شناخت اهداف و انگیزه‌ها و ارزش‌های مورد نظر این انسانها موجب تاسی به اهداف و آرمانها و شناخت فضائل آنها می‌شود. شناخت این انسانهای والا و نیز فرهنگی که اینگونه انسانها را بپرورد برای جامعه‌شناسی بسیار مهم و حیاتی است، چرا که جامعه‌شناسی اکنون مدعی تغییر، آزادی، عدالت، اصلاح، تکامل جامعه، نفی