جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 80

می‌باشد. از انگیزه تعاریف مختلفی بعمل آمده است. شاید بتوان گفت که انگیزه برای مشخص کردن قصد یا بازده دلخواه یک رفتار بکار می‌رود. بر این اساس کاربرد انگیزه در مورد حیوانات جایز نیست. ژولین فروند معتقد است: «همچنانکه قلمرو طبیعت تحت سلطه علت است، انگیزش نیز بر قلمرو روح تسلط دارد.» [80] .

در بسیاری از موارد انگیزش و انگیزه را با هم و مترادف بکار می‌برند اما بهرحال می‌توان بین این دو تمایز قائل شد. «می‌توان انگیزه را دقیق‌تر از انگیزش به عنوان حالت مشخصی که سبب ایجاد رفتاری معین می‌شود، تعریف کرد. به سخن دیگر انگیزش عامل کلی مولد رفتار به حساب می‌آید. در حالیکه انگیزه را علت اختصاصی یک رفتار شخص می‌دانند. مثلا وقتی می‌پرسیم که چرا فلان شخص رفتار خاصی را انجام می‌دهد به دنبال انگیزه او هستیم.» [81] .

پیچیدگی ماهیت و رفتار بشر بگونه‌ایست که در بسیاری از موارد انگیزه‌های گوناگون در یک زمان در فعالیتند تا در رفتار فرد تاثیر بگذارند و فرد گاهی مجبور می‌شود که میان این انگیزه‌ها اولویت قائل شود و بندرت اتفاق می‌افتد که رفتاری تنها بخاطر یک انگیزه انجام گیرد.

انگیزه‌ها تبلور نیازهای افراد محسوب می‌شوند. بهرحال انگیزه‌ها را می‌توان عاملی که موجود زنده را به حرکت در می‌آورد تعریف نمود.

انگیزه‌ها درونی و شخصی هستند اما بعلت اینکه انسان در یک محیط مشغول به کار است عوامل محیطی و بیرونی از قبیل ارزشها، پاداشها، و تنبیه‌ها و... در ایجاد انگیزه موثرند. معمولا روان‌شناسان در بحث انگیزه‌ها از دو نوع انگیزش عمومی بنام انگیزش بیرونی (برای کسب پاداش یا اجتناب از تنبیه) و انگیزش درونی (از روی تمایل درونی) سخن می‌گویند. بهرحال انگیزه‌ها، چراهای رفتار و باعث بروز فعالیتها و تعیین کننده جهت کلی کنشها هستند. در روانشناسی اجتماعی نظریه‌های انگیزشی زیادی مطرح شده است که ما فقط به نظریه مازلو اشاره می‌کنیم.

نظریه مازلو

اشاره

ابراهام مازلو از اندیشمندان معاصر است که آثار و اندیشه‌هایش تا حد زیادی برای