جامعه شناسی شهادت طلبی و انگیزه‌های شهیدان صفحه 87

خصلتهای مشترک انسانی است.» [89] .

مازلو از ورای این مباحث به طرح اندیشه افقهای والاتر در طبیعت آدمی و ارزشهای متعالی انسانی و موضوع ارزشمند «فطرت» می‌پردازد و معتقد است که حیات انسانی را در صورتی درک خواهیم کرد که به بالاترین آرزوهایش از قبیل کمال، خودشکوفایی، جستجوی یافتن هویت، اشتیاق به تعالی و حقیقت و عدالت و... را به عنوان گرایشات فطری و جهانی انسانها مدنظر قرار دهیم.

البته توجه او به فطرت بطور کامل همان فطرت الهی موردنظر در معارف اسلامی نیست.

ارزشهای بودن یا «ارزشهای B» و ارتباطشان با فوق انگیزشها

از نظر مازلو افراد خودشکوفا بدون هیچ استثنایی سرگرم آرمانی هستند که خارج از وجود خودشان و در چیزی بیرون از آنها وجود دارد. آنها شیفته‌اند، به چیزی مشغولند چیزی که برایشان بسیار گرانقدر است و با ندایی یا پیامی از درون به مفهوم قدیمی، با مفهومی روحانی پیوند دارند. «آنها به کاری مشغولند که آن را تا حدودی تقدیر برایشان مقدر کرده است و کاری که ضمن انجامش به آن عشق می‌ورزند به گونه‌ای که دوگانگی کار و لذت در آنها از بین رفته است یکی عمرش را فدای قانون می‌کند، دیگری فدای عدالت، دیگری فدای زیبایی و حقیقت. همه این افراد از نظر مازلو عمرشان را در جستجوی یافتن چیزهایی فدا می‌کنند که «ارزشهای بودن» با بطور خلاصه «ارزشهای B» هستند. مازلو آنها را ارزشهای غایی که درونی هستند و در پس آنها ارزش غایی دیگری متصور نیست، تلقی می‌کند.

از نظر مازلو، این مطلب تا حدود زیادی درباره بعضی از ادیان الهی و غیرالهی و در مورد گونه‌های شریعت مدارانه و عرفانی هر یک از این ادیان نیز صادق است. تبلیغات آنها بطور کلی عبارتند از: الف) خدایی که تجسم اکثر ارزشهای B است. ب) انسان آرمانی، مذهبی و خداگونه‌ای که بهترین مثال یا دست کم مشتاق همین ارزشهای B و خداگونه است. ج) همه شیوه‌ها، مراسم، شعائر و جزمیتها را می‌توان وسیله‌ای در جهت دستیابی به اهداف دانست. د) بهشت مکان یا حالت یا زمان دستیابی به این ارزشها است. رستگاری، حریت و خوشبختی همگی پذیرشهای حقیقت مزبور است.