- پیشگفتار 1
- مقدمه 7
- بررسی مفهوم شهادت و شهادت طلبی 12
- تاریخچه و انگیزههای شهادت طلبی در ادیان و فرهنگها 17
- شهادت طلبی در آیین یهود 19
- شهادت طلبی در مسیحیت و غرب 21
- شوالیه گری در غرب 25
- شهادت طلبی در فرهنگ ژاپن 26
- شهادت طلبی در آیین شینتو 26
- شهادت طلبی در تاریخ معاصر ژاپن 28
- شهادت طلبی در ایران 29
- شهادت طلبی تا قبل از انقلاب اسلامی 32
- شهادت طلبی در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس 35
- اشاره 37
- تاریخچه و نمونههای شهادت طلبی در اسلام 37
- نمونههای شهادت طلبی بعد از پیامبر تا قیام عاشورا 38
- جلوههای شهادت طلبی در کربلا و پیامدهای آن 40
- شهادت طلبی از دیدگاه جامعه شناسی 44
- کارکرد گرایی 45
- نظریه دورکیم درباره شهادت طلبی 47
- نمونه شناسی (تیپولوژی خودکشی در تئوری دورکیم) 51
- دیدگاه مرتن 55
- نظریه «ستیز» (تضاد) 59
- دیدگاه «تفهمی» (تفسیرگرایی) 64
- مارکس وبر (1864 - 1920) 65
- انواع کنش از نظر ماکس وبر 68
- دیدگاه مبادله 73
- شهادت طلبی از دیدگاه روانشناسی اجتماعی 78
- نظریه مازلو 80
- اشاره 80
- نظریه سلسله مراتب نیازها 81
- خودشکوفایی و ویژگیهای افراد خودشکوفا 82
- سلسله مراتب نیازها 82
- فوق انگیزشها 86
- ارزشهای بودن یا «ارزشهای B» و ارتباطشان با فوق انگیزشها 87
- دیدگاه فروید 90
- دیدگاههای مربوط به خشونت 91
- شهادت طلبی در قرآن و سنت 96
- انگیزههای شهادت طلبی از نظر پیامبر اکرم 100
- شهادت طلبی از نظر سنت 100
- شهادت طلبی از دیدگاه امام علی 102
- شهادت طلبی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان 109
- شهادت طلبی از دیدگاه دکتر شریعتی 112
- شهادت طلبی از دیدگاه استاد مطهری 115
- شهادت طلبی از دیدگاه امام خمینی 118
- ارتباط شهادت طلبی با برخی از مفاهیم 124
- ارتباط شهادت طلبی و عرفان 127
- رابطه شهادت طلبی و اخلاق 133
- رابطه شهادت طلبی با انگیزههای معنوی 135
- رابطه شهادت طلبی با جهاد 136
- رابطه شهادت طلبی و اصلاح طلبی (امر به معروف و نهی از منکر) 139
- رابطه شهادت طلبی و تساهل و خشونت 141
- رابطه شهادت طلبی با ارزشها 145
- رابطه شهادت طلبی و خودکشی 147
- نظریه همبستگی معنوی 150
- بررسی انگیزههای شهادت طلبی شهیدان دفاع مقدس در یک نمونه آماری 157
- بررسی متغیرها و مقولات تحقیق در جامعه آماری 162
- پاورقی 167
برخی از این موارد اشاره میکند. او معتقد است رزمندگان و شهیدان مسلمان دوام و اصالتی برای زندگی دنیا منهای جهان آخرت قائل نبودند. در جهانبینی آنها به ویژه آنچه که منبعث از قرآن و سنت است جهاد و دفاع در برابر دشمنان خدا از مسلمات سیاسی و اجتماعی و دینی محسوب میشد. از طرفی توجه به آخرت و وعدههای داده شده به شهدا در قرآن موجب عدم هراس آنها از مرگ و استقبال از شهادت بود. ما در اینجا به برخی از اهداف و انگیزههای شهادت طلبی از منظر قرآن اشاره میکنیم. برخی از آیات قرآن کریم شهادت طلبی را ادای پیمان و تعهد بسته شده با خداوند توسط مؤمنان و سنت و حقیقتی لا یتغیر میداند: «از مردم با ایمان مردانی هستند که تعهد الهی را ایفا نموده، گروهی از آنان راه ابدیت را در پیش گرفت و دستهای دیگر منتظر حرکت در این راهند. آنان هیچ حقیقتی را تبدیل و تغییر ندادند.» [94] .
برخی دیگر از آیات قرآن کریم به فلسفهی آثار اجتماعی و اصلاحی جهاد و شهادت اشاره میکند.
«اگر خدا گروهی از مردم «متجاوز و گمراه» را به وسیله گروهی دیگر (مومنان) دفع نکند فساد زمین را فرا میگیرد». [95] و یا در جایی دیگر میفرماید: «با کافران بجنگید تا فتنه از بین برود و دین، همه برای خدا باشد.» [96] بنابراین عدهای باید از جان خود بگذرند تا فساد و فتنه از بین برود و دین پایدار بماند. برخی از آیات قرآن کریم به نمردن و حیات جاودانه شهید اشاره میکنند و از مردم میخواهند که آنها - شهدا - را مرده نپندارند. «کسانی را که در راه خدا کشته شدند، مرده مپندارید بلکه آنها زندهاند و نزد پروردگارشان روزی میخورند.» [97] و یا «آن کسی را که در راه خدا کشته شده مرده نپندارید بلکه او زنده ابدی است ولیکن همه شما این حقیقت را در نخواهید یافت.» [98] .
در بسیاری از آیات، به معامله و تجارت سودمند با خداوند اشاره شده است: «ای کسانیکه به خدا گرویدهاید آیا شما را به تجارتی سودمند که شما را از عذاب هولناک «قیامت» نجات بخشد دلالت کنم؟ آن تجارت این است که به خدا و رسول او ایمان آورید و با مال و جان در راه خدا جهاد کنید این کار (از هر تجارت) اگر دانا باشید برای