عرفان سرخ : تاثیر فرهنگ شهادت طلبی در حفظ ارزشهای دینی صفحه 196

گناهان او استثنا شده است(1) که با توجه به آیه های پیشین و امثال روایت های یادشده، استثنای یادشده در این دسته از روایت ها را می توان حمل بر لحظه شهادت نمود؛ به این صورت که بگوییم به محض شهادت شهید، تمام گناهان او به استثنای بدهی های او پاک و محو می شوند، ولی تسویه بدهی های او به زمان مطالبه طلبکار و دادخواهی او از خدای سبحان موکول می شوند. حال این زمان ممکن است در عالم برزخ باشد یا در قیامت.

عبارت «سَیَهْدیهِمْ وَ یُصْلِحُ بالَهُمْ» این گفته را تأیید می کند که هدایت آنان به منازل سعادت و اصلاح کامل اعمال آنها را با حرف «سین» مضارعه که در ادبیات عرب، فعل مضارع را مختص به آینده می سازد، بیان می کند. از ظاهر این عبارت چنین برمی آید که در لحظه شهادت تمام گناهان و کاستی های اعمال شهید اصلاح نمی شود.

بنابراین، ضمن پذیرش این دسته اخیر از روایت ها(2) می گوییم که شکی نیست که شهادت سبب آمرزش تمام گناهان می شود، ولی تمام گناهان به جز بدهی های  شهید به محض شهادت آمرزیده شده و دیون او به زمان دیگری موکول می شود. حال این زمان ممکن است در طول مدت عالم برزخ باشد یا اینکه به روز حساب رسی موکول شود.