- پیشگفتار 1
- گفتار اول: صبر و پشتوانه های آن 2
- اشاره 2
- مصائب و گرفتاری ها 3
- برداشت ناصحیح از صبر 4
- واژه صبر و مفهوم آن 4
- واقعیت های زندگی 5
- نقش باورهای دینی 6
- امید و صبر 8
- اسوۂ صبر 8
- پاداش صابران 10
- در برابر دیدگان خدا 10
- گفتاردوم: باورهای آرامبخش 12
- اشاره 12
- صبر؛ خلاصه ایمان 13
- اشاره 14
- 1)توجه به وعده های الهی 14
- توجه به سه اصل، برای آسان شدن مصیبتها 14
- پاداش مصیبت فرزند 15
- بیشترین دعای امیرالمؤمنین علیه السلام 16
- پیشگامان بهشت 16
- رهایی از عذاب خداوند 18
- 2) توجه به حکمت و عدالت خداوند 18
- اشاره 18
- انس بن مالک؛ خادم پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم 19
- امانتی که به صاحبش بازگشت 20
- زینت دنیا و باقیات صالحات 21
- تسلیت امام صادق علیه السلام به عموزادگان 21
- 3) توجه به این که بلا همیشه به معنای عقوبت نیست 22
- اشاره 22
- بیماری امام حسین علیه السلام در راه مکه 23
- زندگی پر تلاطم امیرالمؤمنین علیه السلام 24
- اشاره 26
- گفتار سوم: پاداش صابران 26
- بیت الحمد 27
- محبوب تر از عمل همه انسانها 28
- جایگاه صبر بین اعمال نیک 29
- بارش پاداش 30
- صبر جمیل و حیای خداوند 31
- اشاره 32
- آیاتی در باب صبر 32
- آیه اول 33
- آیه دوم 33
- آیه چهارم 34
- آیه سوم 34
- آیه پنجم 35
- آیه ششم 35
- آیه هفتم 35
- آیه هشتم 35
- آیه نهم 36
- آیه دهم 36
- مورد غبطه دیگران 37
- پیامد صبر و پیامد بی صبری 37
- در انتظار پدر و مادر برای ورود به بهشت 38
- اشاره 39
- گفتار چهارم: چند پرسش و پاسخ در باب مصائب 39
- تسلیم در برابر مشیت الهی 40
- فرزندان پیامبران 41
- باقیات صالحات 42
- مصلحت خداوند 44
- گریه بر از دست دادن عزیزان خود 44
- گریه پیامبر در مرگ فرزندشان ابراهیم 45
- گریه پیامبر در شهادت جعفر بن ابی طالب علیه السلام 45
- گریه بر حمزه سید الشهدا علیه السلام 45
- گریه پیامبر در بیماری نوه خود 46
- گریه پیامبر بر عثمان بن مظعون 46
- آثار رحمانی و شیطانی مصائب 47
- آیا گریه بستگان موجب عذاب میت می شود؟ 48
- ابتلا و عقوبت 49
- ابتلای پیامبران الهی 50
- سوال 51
- وظایف ما نسبت به مصیبت دیدگان 51
- 1)همدردی با مصیبت زده 51
- 2)حضور در تشییع جنازه 52
- 3) پذیرایی از صاحبان مصیبت 52
- اشاره 54
- گفتار پنجم: صبر بر بیماری 54
- نگرانی های بیمار 55
- پاداش های بدون عمل 56
- اعمال صالح دوران نشاط و جوانی 57
- از سرگیری اعمال 58
- پاداش چند جانبه 59
- کفاره گناهان 60
- تفضل الهی به بیمار 60
- درخواست دعا از بیمار 62
- رقت قلب بیمار 62
- معادل شصت سال عبادت 63
- مرحوم آیت الله خوانساری در دوران بیماری 64
- شکایت از بیماری 64
- اشاره 66
- 2)کتمان صدقه 66
- 1)کتمان فقر 66
- گنج های بهشت 66
- 4)کتمان درد 67
- 3)کتمان مصیبت 67
- مصیبت های دست ساز 68
- دفاع از حق خود 68
- گفتار ششم: کاستن از آلام و نگرانی های بیمار 70
- اشاره 70
- عیادت از بیماران 71
- با پای برهنه 72
- محبوب ترین بندگان 73
- از بهترین کارهای خیر 73
- عیادت از خداوند! 74
- عیادت بعد از سه روز بیماری 75
- آداب عیادت 75
- عیادت از کسی که به عیادت تو نیامده 76
- هدیه برای بیمار 77
- کوتاه بودن زمان عیادت 77
- سپاس سلامتی 77
- صدقه دادن برای بیماران 78
- دعا در زمان بیماری 79
- سپاس خداوند بر تندرستی 79
- در انتظار لطف خدا 79
- 1)پاکی از گناهان 80
- اشاره 80
- نعمت های دوران بیماری 80
- رضایت بر بیماری و آرزوی تندرستی 81
- 2)نیکی هایی که نوشته می شود 81
- سلامت و صبر 82
- مدال پرستاری 83
- خدمت به جانبازان 84
- کتمان بیماری از پزشک 85
- بیماری نشانه عقوبت نیست 86
- معاویه و شهادت امام مجتبی علیه السلام 86
- عرض ارادت به ساحت مقدس امام مجتبی علیه السلام 87
- گفتار هفتم: برخورد با مصائب وبیماری ها 89
- اشاره 89
- صبر بر از دست دادن همسر 90
- خواستگاری از ام سلمه 91
- برای غلبه بر مشکلات و مصائب 92
- نگاه دین درباره از دست دادن عزیزان 94
- چشم درد امیرالمؤمنین علیه السلام 95
- بیماری و عقوبت گناهان 95
- بیماری امام حسن و امام حسین علیهم السلام 96
- بیماری امام حسین علیه السلام در راه مکه 96
- بیماری امام سجاد و امام کاظم علیهم السلام 97
- بیماری حضرت ایوب علیه السلام 97
- شماتت مردم 98
- حمد خدا هنگام مشاهده بیمار 100
- حضرت زینب سلام الله در مجلس یزید 101
- آرامش بیمار با وعده های الهی 102
- برتر از نماز در مسجد پیامبر 103
- ثواب خدمت به دیگران 104
- خدمت به بیمار 105
- مدارا با بیماری 106
- پرستاری در جبهه 107
- گفتار هشتم: صبر در برابر آزار و بد اخلاقی همسر 108
- اشاره 108
- تحمل بدخلقی همسر 109
- طلاق؛ آخرین گزینه 110
- مبغوض ترین حلال ها 110
- تفاوت انسانها 111
- مرحله صبر 112
- ناخوشایندی ها و خیر کثیر 112
- تبدیل کدورت ها به الفت 113
- فرزندان صالح 113
- پاداش تحمل بداخلاقی شوهر 114
- صبر بر تنگدستی شوهر 115
- بخشودن مهریه 116
- مسأله مهریه 116
- تحمل بداخلاقی همسر 117
- پاداشی همسان پاداش حضرت داوود علیه السلام و آسیه 118
- برترین کلاس خودسازی 118
- الگوی قرآنی برای زنان و مردان 119
- ارزش تحمل تربیت فرزندان 120
- سرانجام صبر و تحمل 120
- خلاصه بحث 122
- اشاره 123
- گفتار نهم: اخلاق در خانه 123
- کیفر بداخلاقی همسر 124
- سه نکته مهم 124
- حبط و نابودی عمل 126
- داستان سعد بن معاذ 126
- اهمیت حق الناس 127
- بدترین مردها 128
- عقوبت تهمت به همسر 128
- دشنام و ناسزاگویی 129
- کتک زدن اهل خانه 130
- مرحوم حاج میرزا علی آقا شیرازی در قبر 130
- شناخت وظایف و حدود انتظارات 132
- عوامل خوش اخلاقی در خانه 132
- پاداش زنان در خدمت به همسر 133
- پاداش مردان در خدمت به همسر 134
- بهره های مادر شدن 134
- سیره پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم و امیرالمؤمنین علیه السلام در خانه 135
- توقعات بیجا از همسر 136
- آسان گیری رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم 137
- گفتار دهم: عزت و برکت زندگی 138
- اشاره 138
- عزت مؤمن 139
- آخرت طلبی 139
- همسان مجاهد راه خدا 140
- توسعه در رفاه خانواده 141
- بهترین مردان 142
- سخت گیری بر خانواده 142
- سخت ترین ابتلا 144
- مقایسه وضع معیشت، با پایین دست خود 145
- بهترین زنان 145
- الگوی زندگی 146
- برکت زندگی 148
- کیمیا 148
- قناعت در زندگی 149
- اشاره 151
- گفتار یازدهم: صبر در برابر گناه 151
- صبر بر معصیت 152
- گونه های صبر 152
- جایگاه صبر بر معصیت 153
- زیباترین صبر 154
- دشواری صبر بر معصیت 154
- عقوبت غیبت 155
- اشاره 156
- 1)کوچک نشمردن گناه 156
- راهکارهای صبر بر گناه 156
- شادمانی بر گناه 157
- 2)اصرار نداشتن بر گناه 158
- گناہ تحقیر شده 158
- اشاره 158
- قساوت قلب 159
- حرص بر دنیا 159
- گناهان کبیره و گناهان صغیره 160
- معنای اصرار بر گناه 161
- 3)سوء استفاده نکردن از ستاریت خدا 162
- 4)پرهیز از ذکر گناه 162
- اشاره 162
- پیش گیری از گناه 163
- تأثیر سخن 164
- اوقات فراغت 165
- مراعات حدود الهی 165
- در برابر گناهکاران چه کنیم؟ 165
- بشارت بزرگ خداوند به توبه کنندگان 167
- اشاره 169
- گفتار دوازدهم: چند پرسش وپاسخ درباره ی صبر در برابر گناه 169
- بازتاب ترک معصیت 170
- حقیقت لطف خدا 171
- برترین پاداش 172
- در سایه لطف الهی 173
- مهلت دادن به بدهکار 175
- ابن ابی عمیر و مهلت به بدهکار 176
- مجلس گناه 177
- پرهیز از زمینه های گناه 177
- رفیق بد 178
- لزوم تربیت های دینی 179
- فکر گناه؛ زمینه ورود به گناه 179
- گفتار سیزدهم: صبر در سیره ی عملی صلی الله علیه وآله وسلم 181
- اشاره 181
- فرمان صبر به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم 182
- الگوگیری 184
- پیامبر در بازار مکه 186
- 1) صبر بر آزارها 186
- اشاره 186
- نمونه هایی از صبر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم 186
- پیامبر در طائف 187
- 2)صبر بر بدگویی ها و سرزنش ها 188
- اشاره 188
- غصه ها و حسرت های پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم 189
- 3)صبر در دشواری های جنگ 191
- اشاره 192
- 4)صبر در برابر آزار همسران 192
- خدیجه بهترین همسر پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم 193
- مصیبت سنگین حمزه و عبیده 194
- 5)صبر پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم در مصائب 194
- اشاره 194
- اشاره 195
- 6)صبر پیامبر بر طاعت خدا 195
- الگوگیری از پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم 197
- گزارشی از لحظات پایانی حیات رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم 198
- فاطمه سلام الله پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم را چگونه صدا زد! 199
- گفتارچهاردهم: واقعه کربلا؛تجلی صبر جمیل 201
- اشاره 201
- نمایشگاه صبر 202
- رد پای صبر و رضا در حرکت امام حسین علیه السلام 203
- در آغاز حرکت 204
- روز نهم محرم 206
- دعوت به صبر و شکیبایی در روز عاشورا 208
- سرور آزادگان 209
- مصیبت علی اکبر علیه السلام 210
- شباهت به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم 211
- معامله با خدا 211
- بر بالین علی اکبر 212
- اتمام حجت امام حسین علیه السلام 212
- کسانی که ماندند 213
- صبر در برابر خشم 214
- عابس در میدان نبرد 214
- سنگین تر از زخم شمشیر 215
- تبسم در برابر شمر 216
- شش ماهه امام حسین علیه السلام 217
- استعانت از نماز 219
- اشاره 220
- فهرست ها: فهرست آیات،روایات و احادیث،کتابنامه 220
- فهرست آیات 221
- فهرست روایات و دعاها 225
- کتابنامه 242
سخت ترین ابتلا
اصولا در بلاها و گرفتاری های زندگی، سخت ترین آزمون فقر است. در روایتی از قول پیامبر خدا صلی الله علیه وآله وسلم آمده است که خدای تعالی به حضرت ابراهیم علیه السلام وحی فرمود: من تو را آفریدم و «ابتلیتک بنار نمود؛و به آتش نمرود تو را آزمودم.» اگر تو را به فقر امتحان می کردم و صبر و شکیبایی را از تو می گرفتم چه می کردی؟ ابراهیم علیه السلام در جواب عرضه داشت:
یارب الفقر أشد من نار نمرود؛(1)فقر از آن آتش نمرود سخت تر است.
شبیه این تعبیر در کلمات لقمان حکیم آمده است. هنگامی که به پسرش نصیحت می کرد فرمود:
إنی ذقتُ الصبرَ و انواع المر فلم أر أمر من الفقر؛(2)من صبر کرده ام و انواع تلخی ها و سختی ها را چشیده ام، ولی سخت تر از فقر ندیدم.
واقعاً تحمل فقر خیلی سخت است. بنابر این، اگر در توان ما هست، حتما باید کار و تلاش کنیم تا از فقر نجات پیدا کنیم. البته افراط و تفریط هم خوب نیست. خانم ها هم اگر واقعا شوهرانشان تلاش خود را می کنند، شایسته نیست بیش از حد توانشان از آنان انتظار داشته باشند.
برخی از مردها را می بینم که گرفتار شغل دوم و سوم می شوند و در نتیجه انواع و اقسام سختی ها، بیماری های جسمی و روحی به سراغ آنها می آید، در حالی که کار یک حدی دارد. بیش از آن مصلحت نیست.
1- جامع الاخبار، ص 109؛ بحارالانوار، ج 69 ص 47.
2- کنزل الفوائد، ج 2، ص 66؛بحارالانوار، ج 13، ص 432.