صبر از دیدگاه اسلام (مجموعه سخنرانیهای استاد حسین انصاریان) صفحه 162

تا این روایت را ندیده باشیم ، نمی شود باور کرد که اگر در نزاع بین طلبکار و بدهکار ، طلبکار کشته شود ، «مات شهیداً ».

صبر به معنای قبول ظلم ، آزار ، جنایت جنایتکاران و سکوت کردن و واگذار کردن کار به خدا نیست. صبر یعنی کوشیدن ، برای این که دین و دنیای انسان از دستش نرود و خطری متوجه انسان نشود. این صبر است.

صبر ؛ خاموش کردن آتش خشم

امیرالمؤمنین علیه السلام چقدر زیبا صبر را معنا کرده اند :

«الصَّبْرُ أَنْ یَحْتَمِلَ الرَّجُلَ ما یَنُوبُه وَ یَکْظِمَ ما یَغْضِبُه » (1)

این معنای صبر است : صبر یعنی در برابر حوادث روزگار ، برای حفظ دین و دفع تلخی ها ، قواعد الهی را تحمل نماید و در مقابل آن چه که انسان را عصبانی و خشمگین می کند ، که اگر بخواهد خشم خود را اعمال کند ، دچار ظلم ، معصیت و گناه می شود ، هنوز آتش خشم برافروخته نشده ، در باطن خود آن را خاموش کند.

در ارتباط با جمله دوم که بسیار با ارزش است ، مقدماتی را ذکر می کنم.

مرحوم ملا احمد نراقی از شخصیت های کم نظیر جامعه اسلامی است که حقّ عظیمی به علم ، فلسفه ، حکمت ، عرفان ، فقه شیعه ، مردم زمان خود و اهل ایمان تا به روز قیامت دارد. همین عظمت را نیز پدر بزرگوارشان ، مرحوم ملامهدی نراقی داشتند. محوریت و جامعیت ایشان حدود دویست و پنجاه سال است که نظیرش کم پیدا شده است.

این پدر و پسر ، فرزند و نوه مرد بی سواد نراقی بودند که شغل مستخدمی داشته است. فرزندش ملامهدی که می خواست در اصفهان درس بخواند ، از نراق نامه ای به اصفهان نوشت و به فرزندش مهدی گفت : با این شغل و درآمدی که من دارم ،