صبر از دیدگاه اسلام (مجموعه سخنرانیهای استاد حسین انصاریان) صفحه 264

بوده ، از بازگشت انسان های گمراه ناامید نبودند.

به همین خاطر با گمراهانی که در کربلا جمع شده بودند ، با زبان مبارک ، علم سرشار و قلب مهربان خود صحبت کردند و از میان آن سی هزار نفر ، سه نفر توبه کردند و برگشتند که دو نفر از آنان تقریبا در کمتر از یک ساعت مانده به شهادت ابی عبدالله علیه السلام توبه کردند و هر دو نیز شهید شدند.

منهای افرادی که ارزش های انسانی خود را از دست دادند ، که البته اهل حیا ، از نگاه آنها نیز حیا می کنند و همین حیا مانع می شود که به خاطر بیننده ، انسان از

عمل زشت ، گناه و معصیت در امان بماند.

عالم، محضر خدا

این نوع اول نگاه به انسان است که البته خیلی از مکان های جهان و زندگی ها از این نگاه ممکن است خالی باشند. اما نگاه دیگری نیز هست که هیچ کجای هستی خالی از این نگاه نیست و آن نگاه پروردگار عزیز که غیب و پنهان برای او معنا ندارد :

« وَإِن کُلٌّ لَّمَّا جَمِیعٌ لَّدَیْنَا مُحْضَرُونَ » (1)تمام هستی و پشت پرده های آن برای حضرت او آشکار است.

عالم بالله ، چون این بیننده - خدا - را همه جا در حال دیدن می بیند ، اگر اندکی مایه حیا در او باشد ، از بی ادبی و از جرأت و جسارت در محضر او دوری می کند و در محضر وجود مبارک او گناه و معصیت نمی کند. چون بیننده ای آگاه و محترم تر از وجود مبارک حضرت حق نیست. بالاتر از او که نیست. محضری نیز با عظمت تر از محضر او نیست.