عزت طلبی در نهضت امام حسین علیه السلام صفحه 6

عزت اصحاب امام حسین

اوج عزت اصحاب و خویشان امام (ع) را باید در شب عاشورا مشاهده کنیم، هنگامی که امام (ع) از آنها می خواهد تا با استفاده از تاریکی شب او را با دشمن تنها گذاشته و جان خود را دریابند، همگی آنها یک صدا وفاداری خود را در یاری آن حضرت (ع) ابراز می دارند. سخنان آن بزرگواران در این مجلس اوج شکوه و عزت عاشورائیان را نشان می دهد.گرچه در همه آن سخنان که در کتب تاریخی نقل شده، گوشه ای از کرامت آنهاهویدامی شود، [73] اما در اینجا تنها به ذکر سخنان زهیر بن قین اکتفا می کنیم که عرضه داشت: «به خداوند سوگند! دوست می داشتم کشته شوم، دوباره زنده گردم و به همین کیفیت هزار مرتبه کشته شوم و زنده گردم و خداوند متعال بدین وسیله تو و جوانان اهل بیت را از آسیب دشمنان نگه داری کند.» [74] .آری در این هنگام است که صدق کلام امام (ع) بیشتر هویدا می شود که فرمود: «فانی لا اعلم اصحاباً اولی (اوفی) و لا خیراً من اصحابی و لا اهل بیت ابرّ و لا اوصل من اهل بیتی»؛ [75] .من یارانی بهتر (باوفاتر) و نیکوتر از یاران خود سراغ ندارم و خاندانی از خاندان خود نیکوکارتر که حق خویشاوندی را بهتر ادا کنند، نمی شناسم. و همین ها بودند که در روز عاشورا با شکوه ترین صحنه ها را به نمایش گذاشتند. چنانچه درباره آنها چنین گفته شد، که همگی از همدیگر برای کشته شدن در راه یاری امام خود سبقت می گرفتند. آنانکه خود را مصداق این شعر شاعر عربی

جلوه داده بودند که چنین سروده بود: «قومٌ اذا نودوا لدفع ملمّه و الخیل بین مدعس و مکردس لبسوا القلوب علی الدروع فاقبلوا یتهافتون الی ذهاب الانفس»؛ آنان گروهی هستند که در حالی که دشمن نیزه در دست و با آرایش نظامی در مقابل آنها صف آرایی کرده بود از آنان برای دفع گرفتاری کمک خواسته می شد، آنان قلب های خود را بر روی زره ها می پوشیدند و در راه از دست دادن جان های خود می شتافتند. [76] .سخنان، خطبه ها، اشعار و رجزهای اینان در روز عاشورا نیز بهترین گواه عزت طلبی آنهاست، رجزهایی که در وصف شجاعت خود، حق خواهی، عزت طلبی آرزوی شهادت و دست بر نداشتن از یاری امام خود تا پای جان سروده شده است که خوشبختانه بیشتر آنها در منابع ضبط گشته است. [77] .

عزت زنان کربلایی

زنان حاضر در واقعه نیز گوشه ای دیگر از عزت طلبی را در روز عاشورا به نمایش گذاشتند که دراین مورد علاوه بر زنان اهل بیت (ع) می توانیم ماجرای ام وهب مادر وهب بن جناح کلبی را شاهد بیاوریم که با شجاعت تمام فرزندش را به جهاد در راه امام (ع) تا کشته شدن سفارش نمود. هم چنین همسر او صحنه ای دیگر از عزت طلبی را رقم زد و آن اینکه بعد از مشاهده جراحت شوهرش عمودی را برداشته و با حمله به دشمن به تشویق شوهرش پرداخت. [78] .شکوه و عظمت عاشورا با عمل سعید بن عبدالله حنفی رنگ دیگری به خود گرفت. زیرا او بود که خود را سپر بلای امام (ع) کرد تا امام (ع) در صحنه نبرد برای آخرین بار نماز به جا آورد و با معبود خویش راز و نیاز

کند. و هنگامی که نماز امام (ع) به پایان رسید، سعید به وصل یار رسید و جان به جانان تسلیم کرد. [79] .

اسیران عزیز، پیام آوران عزت حسینی

پس از شهادت امام حسین (ع) عهده داری رساندن پیام عزت طلبی نهضت حسینی به دوش اسیران کربلا افتاد که آنان همچون شیران در زنجیر علاوه بر آنکه خود لحظه ای در پیش دشمن تا دندان مسلّح و به ظاهر پیروز کوچکترین نشانه ذلتی را بروز ندادند، بلکه توانستند با سخن و رفتار خود به عزت حسینی در زمان و مکان امتداد بخشند و باعث شدند تا پیام عزت حسینی در کربلا دفن نشده و شهرهایی چون کوفه و شام را در نوردد و بدین ترتیب سرتاسر جهان اسلام آن زمان را تحت پوشش خود قرار دهد. آری این زینب بود که فرمان برادر مبنی بر بی تابی نکردن در فراق عزیزان را [80] کاملاً مورد توجه قرار داد و توانست محور آرامش زنان و کودکان حرم اهل بیت (ع) باشد. و هم او بود که در مجلس با فرّ و شکوه ظاهری عبیدالله بن زیاد نهراسید و حماسه ای دیگر آفرید و با گفتن «انما یفتضح الفاسق و یکذب الفاجر» [81] (تنها فاسق است که مفتضح می شود و بدکاره است که دروغ می گوید - کنایه از ابن زیاد -). خشم او را به اوج رسانید. و در همین مجلس بود که زینب سخن تاریخی خود را به زبان آورد و آن اینکه: «ما رأیت الا جمیلاً» [82] .در سرتاسر صحنه کربلا جز زیبایی از معبود خود ندیدم. و هموست که در مجلس یزید که به اصطلاح خلافت مسلمانان را بر عهده داشت، و مجلس با

شکوه به مناسبت پیروزی اش بر قوی ترین دشمن خود آراسته بود، عزت و حماسه را به اوج رسانیده و با خطاب «یا ابن الطلقاء» (ای پسر آزادشدگان) که یادآور ننگ ابدی یزید و پدرانش می باشد، او را مخاطب قرار داده و با یادآوری عزت آل البیت (ع) و به ویژه امام حسین (ع) با این سخنان توفنده ذلّت او را به رخش می کشد: «فکد کیدک و اسع سعیک و ناصب جهدک فوالله لا تمحو ذکرنا و لا تمیت وحینا و لا تدرک امدنا و لا ترحض عنک عارها و هل رأیک الا فند و ایامک الا عدد وجمعک الا بدد یوم ینادی المنادی الا لعنه الله علی الظالمین فالحمد لله رب العالمین الذی ختم لاولنا بالسعاده و المغفره و لآخرنا بالشهاده و الرحمه...» [83] ؛ یزید! هر آنچه خواهی مکر و فریب و سعی خود را به کار گیر ولی بدان که هر چه تلاش و مکر به کارگیری، باز هرگز توان آن را نداری که یاد نیکوی ما را از یادها بیرون ببری، تو هرگز قدرت آن را نداری که وحی ما را نابود و ذکر ما را خاموش سازی و به عمق فضیلت ما دسترسی پیدا کنی و هرگز نخواهی توانست ننگ این عملی که انجام دادی از بین ببری، رأی و نظرت رو به نابودی است و روزگارت جز چند روز نیست و جمعیت اطرافت متفرق خواهند شد. (یادآر) روزی را که منادی ندا می دهد، آگاه باشید که لعنت خدا بر ظالمان است. پس سپاس خدایی را که پرورگار عالمیان است همو که اولین ما را با سعادت و مغفرت و آخرین ما

را با شهادت و رحمت سرافراز کرد.... و این علی بن الحسین (ع) بود که صحنه های دیگری از عزت حسینی را به نمایش گذاشت و با آنکه اسیری در بند بود، همچو شیر خروشید و نشان داد که خون غیرتمند و عزیز پدر در رگ های او جریان دارد. همو بود که در مجلس ابن زیاد که سعی داشت کشته شدن امام حسین (ع) را به خداوند نسبت دهد، با شجاعت ایستاد و ثابت کرد که این مردمان نابخرد بودند که پدرش را به شهادت رسانیدند [84] و خشم ابن زیاد را تا آنجا برانگیخت که دستور قتل او را صادر کرد و این زینب (س) بود که با گفتن «ان کنت مؤمنا ان قتلتنی معه»؛ [85] .تو را اگر به خداوند ایمان داری، سوگند می دهم که اگر می خواهی او را بکشی مرا هم با او بکش باعث نجات او شد. و همو بود که در مجلس یزید که شامیان جرأت ابراز کوچکترین مخالفت را با او ندارند، شجاعانه بر روی چوب ها (اعواد کنایه از منبر) رفته و با افتخار، عزت خود و خاندانش را یادآور شده و می گوید: «ایهاالناس! من عرفنی فقد عرفنی و من لم یعرفنی انبأته بحسبی و نسبی، ایها الناس انا ابن مکه و منی و زمزم و الصفا، انا ابن خیر من حج و طاف و سعی و لبَّی....» [86] .ای مردمان!هر کس مرا می شناسد که می شناسد وکسی که مرا نمی شناسد بداند که حسب و نسب من چنین است، من پسر مکه و منی و زمزم و صفا هستم، من پسر بهترین مردمان هستم که حج به جا آورد.... و هموست که