- پیش گفتار 3
- اشاره 9
- بخش اول: کلیات 9
- معنای لغوی عفت 10
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- 1 _ ازدواج 16
- 2 _ زنان سالخورده 16
- اشاره 16
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- نکته ها 18
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- اشاره 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- اشاره 30
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- د) مفهوم ادب الهی 33
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- اشاره 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- اشاره 34
- الف) ادب الهی در توحید 34
- 1 _ توحید 34
- اشاره 35
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- اشاره 40
- 2 _ نبوت 40
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- د) ادب گفتار انبیا 44
- اشاره 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- اشاره 56
- تعریف اخلاق 57
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- اشاره 58
- اشاره 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- اشاره 61
- ج) مفهوم کنایه 61
- د) کنایه ها در قرآن 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- اشاره 67
- دو پرسش 67
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- اشاره 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- اشاره 76
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- اشاره 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- اشاره 81
- اشاره 81
- الف) کذب (دروغ) 81
- 2. بهتان 82
- 1. افترا 82
- 4. خرق 83
- 3. افک 83
- 5. اختلاق 84
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- اشاره 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- اشاره 88
- ج) سبّ 88
- 1. قذف 90
- 2. لعن 90
- مفهوم سب در قرآن 92
- 3. فحش 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- اشاره 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- اشاره 104
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- الف) قول میسور 108
- ب) قول بلیغ 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- اشاره 117
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- اشاره 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- الف) خانواده و رسانه 121
- اشاره 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- اشاره 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
باشد که مقداری از میوه ها را نیز برای فقیران و مستمندان استثنا نکردند.(1)
د) تحریف سخنان دیگران ممنوع!
د) تحریف سخنان دیگران ممنوع!
مِنَ الَّذینَ هادُوا یُحَرِّفُونَ الْکَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ یَقُولُونَ سَمِعْنا وَ عَصَیْنا وَاسْمَعْ غَیْرَ مُسْمَعٍ وَ راعِنا لَیًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَ طَعْنًا فِی الدِّینِ وَ لَوْ أَنَّهُمْ قالُواسَمِعْنا وَ أَطَعْنا وَ اسْمَعْ وَ انْظُرْنا لَکانَ خَیْرًا لَهُمْ وَ أَقْوَمَ وَ لکِنْ لَعَنَهُمُ اللّهُ بِکُفْرِهِمْ فَلا یُؤمِنُونَ إِلاّ قَلیلاً. (نساء: 46)
بعضی از یهود سخنان را از جای خود، تحریف می کنند؛ و (به جای این که بگویند: «شنیدیم و اطاعت کردیم»)، می گویند: «شنیدیم و مخالفت کردیم! و (نیز می گویند:) بشنو! که هرگز نشنوی! (و برای مسخره کردن می گویند:) راعنا [= ما را احمق کن!] تا با زبان خود، حقایق را بگردانند و در آیین خدا، طعنه زنند. ولی اگر آن ها (به جای این همه لجاجت) می گفتند: «شنیدیم و اطاعت کردیم؛ و سخنان ما را بشنو و به ما مهلت ده (تا حقایق را درک کنیم)»، برای آنان بهتر، و با واقعیت سازگارتر بود، ولی خداوند، آن ها را به سبب کفرشان، از رحمت خود دور ساخته است؛ از این رو، جز گروه کمی ایمان نمی آورند.
خداوند در این آیه با بر شمردن برخی انحراف های یهودیان، بر گفتار نادرست آنان خط بطلان می کشد و به جای آن سخنان درست شایسته را می آموزد.
یهودیان برای این که بتوانند واقعیت ها را تحریف کنند و در دین خدا خدشه وارد کنند، با نیش زبان به تغییر سخنان حق و احکام الهی دست می زدند. خداوند در آیه یاد شده می فرماید: یهودیان به جای این که در برابر دعوت حق «سَمِعْنا وَ أَطَعْنا»؛ شنیدیم و از آن اطاعت کردیم» بگویند، می گفتند «سَمِعْنا وَ عَصَیْنا؛ یعنی شنیدیم و سرپیچی کردیم». هم چنین آنان به پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به ناسزا می گفتند «و اسمع غیر مسمع»؛ بشنو [که کاش]
1- المیزان فی تفسیر القرآن، ج 19، ص 390.