عفت کلام در قرآن صفحه 103

ناشنوا گردی.» این گفتار مانند این است که به کسی گفته شود بشنو که خدا تو را شنوا نگرداند. خداوند می فرماید: به جای این سخن، بگویید «به سخنان ما گوش داده و ما را هدایت کن».

هم چنین آنان از واژه «راعنا» که مؤمنان در برابر پیامبر به کار می بردند، سوء استفاده کرده، آن را تحریف و تغییر می دادند و از آن مفهوم دشنام را اراده می کردند و در ظاهر فروتنی می کردند، ولی وقتی در برابر اعتراض مسلمانان قرار می گرفتند، می گفتند: ما همان چیزی را به کار می بریم که شما به کار می برید.(1)

خداوند برای دفاع از رهبر جامعه اسلامی و جلوگیری از اهانت های دشمنان، به کار بردن واژه راعنا(2) را ممنوع و به جای آن واژه انظرنا(3) را جای گزین ساخت.

1- نک: مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 178 و ج 2، ص 55 ؛ تفسیر نمونه، ج 1، ص 384 و ج 3، ص 404.
2- «راعنا» در زبان عربی از ماده رعی به معنای مهلت دادن و مراقبت کردن است. صیغه امر آن «راع» است که با ضمیر «نا»، راعنا شده است و معنای آن نزد مسلمانان این بود که: ای پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم ما را مهلت ده تا سخنان تو را بشنویم. یا به این معنی است که به مطالب ما گوش فرا ده. ولی یهودیان آن را از ماده (رعونه) به معنای کودنی و حماقت می گرفتند. صیغه امر آن «راعن» است و با ضمیر «نا»، راعنّا (با تشدید نون) می شود. و معنایش این است که «ای پیامبر ما را تحمیق و نادان ساز» آنان «راعنا» را به صورت «راعینا» یعنی «چوپان ما» تلفظ می کردند. در روایتی از امام باقر علیه السلام نقل شده است که این تعبیر در لغت «عبرانی» دشنام و ناسزا گویی بوده است. به معنی «بشنو که هرگز نشنوی» نک: همان، آیات 104 بقره و 46 نساء.
3- برای معنی انظرنا وجوهی را برشمرده اند: الف) مراقب باش تا آن چه به ما یاد داده ای را درک کنیم و بفهمیم؛ ب) ای محمد صلی الله علیه و آله وسلم ما را آگاه ساز؛ ج) ای پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم به ما رو کن؛ د) ای پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم ! به جانب ما نظر کن. نک: مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 178، آیه 104 سوره بقره.