- پیش گفتار 3
- بخش اول: کلیات 9
- اشاره 9
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- معنای لغوی عفت 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- 2 _ زنان سالخورده 16
- 1 _ ازدواج 16
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- اشاره 16
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- نکته ها 18
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- اشاره 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- اشاره 30
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- د) مفهوم ادب الهی 33
- اشاره 34
- اشاره 34
- 1 _ توحید 34
- الف) ادب الهی در توحید 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- اشاره 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- اشاره 40
- 2 _ نبوت 40
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- اشاره 44
- د) ادب گفتار انبیا 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- اشاره 56
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- تعریف اخلاق 57
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- اشاره 58
- اشاره 58
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- ج) مفهوم کنایه 61
- د) کنایه ها در قرآن 61
- اشاره 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- دو پرسش 67
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- اشاره 67
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- اشاره 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- اشاره 76
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- الف) کذب (دروغ) 81
- اشاره 81
- اشاره 81
- 1. افترا 82
- 2. بهتان 82
- 4. خرق 83
- 3. افک 83
- اشاره 84
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- 5. اختلاق 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- اشاره 88
- ج) سبّ 88
- 1. قذف 90
- 2. لعن 90
- مفهوم سب در قرآن 92
- 3. فحش 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- اشاره 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- اشاره 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- ب) قول بلیغ 108
- الف) قول میسور 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- اشاره 117
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- اشاره 119
- اشاره 121
- الف) خانواده و رسانه 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- اشاره 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
در آن اشاره شد که هر یک از دو طرف، مرد و زن (مورد اتهام) با به زبان آوردن شهادت مشخصی، اتهام را از خود برطرف کند. این شهادت به این گونه بود که مرد باید چهار بار شهادت «اُشْهِدُ بِاللّه ِ انّی لَمِن الصّادِقینَ» را بر زبانش جاری کند و سرانجام بگوید: «لعنت خدا بر آن کسی که دروغ بگوید» و زن نیز در مقابل چهار مرتبه شهادت «اُشْهِدُ بِاللّه ِ اِنَّه لَمِن الکاذبینَ» را بر زبان آورد و در پایان بگوید: «خشم خدا بر من اگر این مرد در ادعای خود راست گو باشد»(1) بدین صورت، با چهار مرتبه اقرار که به جای چهار شاهد انجام می پذیرد و در نهایت با لعن به دروغ گو، این مشکل مردم با اقرار زبانی و گفتار، درمان می یابد.
ب) تقیه
ب) تقیه
قرآن می فرماید:
کسانی که پس از ایمان کافر شوند _ به جز آن ها که زیر فشار واقع شده اند؛ در حالی که قلبشان آرام و باایمان است _ آری؛ آن ها که سینه خود را برای پذیرش کفر گشوده اند، خشم خدا بر آن هاست و عذاب مهیبی در انتظارشان.(2)
مشرکان در صدر اسلام، پیش گامان راه اسلام را به شدّت آزار می دادند؛ تا جایی که در زیر شکنجه های وحشیانه آنان را به شهادت می رساندند. از جمله شهیدان، پدر و مادر عمار (یاسر و سمیه) بودند، ولی عمار در زیر شکنجه های مشرکان لب به سخن گشود و با زبان به خواسته آنان (که به نیکی یاد کردن بت هایشان بود) اقرار کرد و سپس نجات یافت. پس از رهایی با ناراحتی تمام نزد پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم رفت و ماجرا را تعریف کرد. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم او را دلداری داد و به او فرمود: «اِنْ
1- نک: اسباب النزول، ص 104 به بعد.
2- نحل، 106.