- پیش گفتار 3
- بخش اول: کلیات 9
- اشاره 9
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- معنای لغوی عفت 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- 1 _ ازدواج 16
- 2 _ زنان سالخورده 16
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- اشاره 16
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- نکته ها 18
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- اشاره 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- اشاره 30
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- د) مفهوم ادب الهی 33
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- اشاره 34
- الف) ادب الهی در توحید 34
- 1 _ توحید 34
- اشاره 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- اشاره 35
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- اشاره 40
- 2 _ نبوت 40
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- د) ادب گفتار انبیا 44
- اشاره 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- اشاره 56
- تعریف اخلاق 57
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- اشاره 58
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- اشاره 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- د) کنایه ها در قرآن 61
- اشاره 61
- ج) مفهوم کنایه 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- دو پرسش 67
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- اشاره 67
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- اشاره 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- اشاره 76
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- اشاره 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- اشاره 81
- اشاره 81
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- الف) کذب (دروغ) 81
- 2. بهتان 82
- 1. افترا 82
- 4. خرق 83
- 3. افک 83
- اشاره 84
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- 5. اختلاق 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- اشاره 88
- ج) سبّ 88
- 1. قذف 90
- 2. لعن 90
- 3. فحش 92
- مفهوم سب در قرآن 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- اشاره 99
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- اشاره 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- الف) قول میسور 108
- ب) قول بلیغ 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- اشاره 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- اشاره 119
- اشاره 121
- الف) خانواده و رسانه 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- اشاره 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
سرمایه ای به دست آورند) و از شدت خویشتن داری، افراد بی اطلاع آن ها را غنی می پندارند، ولی آن ها را از چهره هایشان می شناسی و هرگز با اصرار چیزی از مردم نمی خواهند.
نکته ها
نکته ها
با توجه به آیات یاد شده، توجه به چند نکته ضروری است:
الف) درباره موضوع های گوناگونی به عفت سفارش شده است: عفت در خواهش های جنسی برای کسانی که امکانات لازم را برای ازدواج ندارند؛ عفت برای نیازمندان و حفظ عزت نفس در برابر ثروتمندان؛ عفت سرپرستان یتیم در بهره گیری از اموال آنان و عفت بانوان سالخورده از خودآرایی در برابر نامحرمان.
ب) هر یک از موضوع های یاد شده، نخست به صورت عذری موجّه برای فرد، جلوه می کند و بهانه ای برای آنان برای دست زدن به آن امور می شود از این رو، عفت برای تعدیل در رفتار فردی و اجتماعی آدمی است.
ج) خداوند حکیم با ترسیم گروه هایی خطاب را فراگیر و عمومی می سازد. هر چند صدر و ذیل این خطاب ها را با مصداق های ویژه ای مشخص ساخته، ولی افرادی که در میان این دو قرار دارند نیز به دلیل حکمت در حکم، مورد خطاب اند.
د) در این آیات به گروه هایی که بیش تر در معرض سقوط و خطر قرار دارند، سفارش به عفت شده است. در واقع، این امر به صورت حکم وجوبی برای آنان تعیین شده است. به گروه هایی که کم تر در معرض خطر قرار دارند، ولی احتمال سقوط آنان داده می شود، سفارش به عفت شده است و یا به صورت غیر مستقیم، دارنده آن به گونه ای ستوده شده است؛ یعنی حکم استحبابی برایشان مطرح است.