- پیش گفتار 3
- بخش اول: کلیات 9
- اشاره 9
- معنای لغوی عفت 10
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- 2 _ زنان سالخورده 16
- 1 _ ازدواج 16
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- اشاره 16
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- نکته ها 18
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- اشاره 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- اشاره 30
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- د) مفهوم ادب الهی 33
- الف) ادب الهی در توحید 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- 1 _ توحید 34
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- اشاره 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- اشاره 40
- 2 _ نبوت 40
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- اشاره 44
- د) ادب گفتار انبیا 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- اشاره 56
- تعریف اخلاق 57
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- اشاره 58
- اشاره 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- ج) مفهوم کنایه 61
- اشاره 61
- د) کنایه ها در قرآن 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- اشاره 67
- دو پرسش 67
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- اشاره 69
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- اشاره 76
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- اشاره 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- الف) کذب (دروغ) 81
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- اشاره 81
- اشاره 81
- 1. افترا 82
- 2. بهتان 82
- 4. خرق 83
- 3. افک 83
- 5. اختلاق 84
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- اشاره 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- اشاره 88
- ج) سبّ 88
- 1. قذف 90
- 2. لعن 90
- مفهوم سب در قرآن 92
- 3. فحش 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- اشاره 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- اشاره 104
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- الف) قول میسور 108
- ب) قول بلیغ 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- اشاره 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- اشاره 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- اشاره 121
- اشاره 121
- الف) خانواده و رسانه 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
کسانی که پس از ایمان آوردن کافر شوند، به جز آن ها که زیر فشار واقع شده اند، در حالی که قلبشان آرام به ایمان است، آری آن ها که سینه خود را برای پذیرش کفر گشوده اند، غضب خدا و عذاب عظیمی در انتظار آن ها است.
قرآن رفتار گروه دوم را «یقولون بافواههم ما لیس فی قلوبهم» (آل عمران: 167) دروغ معرفی کرده می فرماید:
إِذا جاءَکَ الْمُنافِقُونَ قالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللّهِ وَ اللّهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَ اللّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنافِقینَ لَکاذِبُونَ. (منافقون: 1)
هنگامی که منافقان نزد تو می آیند، می گویند ما شهادت می دهیم که حتماً تو رسول خدایی _ خداوند می داند که تو به یقین رسول او هستی _ ولی خداوند شهادت می دهد که منافقان دروغگو هستند.
قصد منافقین خبر دادن از رسالت الهی پیامبر نبود و این که چگونه خداوند متعال نسبت دروغ به آنان می دهد در حالی که، خبر آنان درست بود، باید گفت که نسبت دروغ به منافقان به خاطر اعتقاد نداشتن آنان به گفتار و گواهی خودشان است. در واقع، چون گوینده بر خلاف باور درونی خود اقرار به شهادت می کند، دروغ شمرده می شود.(1)
د) نقش زبان در قرآن
اشاره
د) نقش زبان در قرآن
برای نمونه یابی نقش زبان در قرآن، بررسی آیه به آیه قرآن برای رسیدن به هدف مورد نظر لازم است. در مرحله بعد، بررسی موضوعی مسأله در قصه ها و احکام تشریعی، امر و نهی ها و پند و اندرزهای قرآنی باید صورت گیرد. در مواردی که زبان و بیان نقش اساسی دارد، باید نمونه های آموزنده به دقت بررسی شوند.
1- مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 5 ، ص 291؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج 19، ص 291.