- پیش گفتار 3
- اشاره 9
- بخش اول: کلیات 9
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- معنای لغوی عفت 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- 2 _ زنان سالخورده 16
- 1 _ ازدواج 16
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- اشاره 16
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- نکته ها 18
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- اشاره 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- اشاره 30
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- د) مفهوم ادب الهی 33
- اشاره 34
- الف) ادب الهی در توحید 34
- 1 _ توحید 34
- اشاره 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- اشاره 35
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- 2 _ نبوت 40
- اشاره 40
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- د) ادب گفتار انبیا 44
- اشاره 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- اشاره 56
- تعریف اخلاق 57
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- اشاره 58
- اشاره 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- د) کنایه ها در قرآن 61
- اشاره 61
- ج) مفهوم کنایه 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- اشاره 67
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- دو پرسش 67
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- اشاره 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- اشاره 76
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- اشاره 77
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- اشاره 81
- اشاره 81
- الف) کذب (دروغ) 81
- 2. بهتان 82
- 1. افترا 82
- 3. افک 83
- 4. خرق 83
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- اشاره 84
- 5. اختلاق 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- اشاره 88
- ج) سبّ 88
- 1. قذف 90
- 2. لعن 90
- مفهوم سب در قرآن 92
- 3. فحش 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- اشاره 99
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- اشاره 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- الف) قول میسور 108
- ب) قول بلیغ 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- اشاره 117
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- اشاره 119
- اشاره 121
- الف) خانواده و رسانه 121
- اشاره 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
دستورها و هم چنین از جهت مراتب کمال که در ادیان است؛ فرق می کند. بنابراین، چون هدف اسلام سر و سامان دادن به تمامی جنبه های زندگی انسان است و هیچ یک از شؤون انسانی را از قلم نینداخته است، در این جهت سرتاپای زندگی را به ادب آراسته و برای هر عملی از اعمال زندگی هیأت زیبایی ترسیم کرده است که از غایت آن (توحید در عمل و اعتقاد) حکایت می کند.(1)
ج) مفهوم معارف قرآن
ج) مفهوم معارف قرآن
محتوای قرآن و دین اسلام و بدین ترتیب، معارف قرآنی به سه بخش کلی تقسیم می شود: 1 _ اصول عقاید اسلامی؛ 2 _ امور اخلاقی؛ 3 _ احکام و قوانین عملی.(2)
د) مفهوم ادب الهی
د) مفهوم ادب الهی
از آن جا که این عنوان کلی است، مسلماً مفهوم کلی آن مد نظر ما نمی باشد. آن چه از این عنوان مورد نظر ماست، جنبه زیباییهای سخن و گفتار است که در هر یک از موضوع های سه گانه (اصول عقاید، اخلاق و احکام) مطرح است که قرآن آن را معرفی کرده و الگو قرار می دهد، تا ما گفتار خود را با آن الگو هماهنگ کنیم. زیبایی های کلام به واسطه زشتی های کلام بهتر شناخته می شود. تحقیق ما نیز در هر دو زمینه (گفتار نیک و بد) است و هم چنانکه پیش تر از عفت کلام به آراستگی گفتار تعبیر کردیم، به همین معنا بود. بنابراین، منظور ما از ادب الهی در تبیین معارف همان عفت کلام در اصول عقاید، اخلاق و احکام است.
1- المیزان، ص 257.
2- قرآن در اسلام، علامه سید محمدحسین طباطبایی، ص 15؛ معارف قرآن، محمّدتقی مصباح یزدی، ص 11.