- پیش گفتار 3
- اشاره 9
- بخش اول: کلیات 9
- معنای لغوی عفت 10
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- 2 _ زنان سالخورده 16
- اشاره 16
- 1 _ ازدواج 16
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- نکته ها 18
- اشاره 19
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- اشاره 30
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- د) مفهوم ادب الهی 33
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- اشاره 34
- الف) ادب الهی در توحید 34
- اشاره 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- 1 _ توحید 34
- اشاره 35
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- 2 _ نبوت 40
- اشاره 40
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- د) ادب گفتار انبیا 44
- اشاره 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- اشاره 56
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- تعریف اخلاق 57
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- اشاره 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- اشاره 58
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- اشاره 61
- ج) مفهوم کنایه 61
- د) کنایه ها در قرآن 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- اشاره 67
- دو پرسش 67
- اشاره 69
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- اشاره 76
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- اشاره 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- الف) کذب (دروغ) 81
- اشاره 81
- اشاره 81
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- 1. افترا 82
- 2. بهتان 82
- 3. افک 83
- 4. خرق 83
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- اشاره 84
- 5. اختلاق 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- ج) سبّ 88
- اشاره 88
- 2. لعن 90
- 1. قذف 90
- 3. فحش 92
- مفهوم سب در قرآن 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- اشاره 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- اشاره 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- الف) قول میسور 108
- ب) قول بلیغ 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- اشاره 117
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- اشاره 119
- اشاره 121
- الف) خانواده و رسانه 121
- اشاره 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
ادب الهی در تبیین احکام
اشاره
ادب الهی در تبیین احکام
زیر فصل ها
الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام
ب) علّت کاربرد کنایه
ج) مفهوم کنایه
د) کنایه ها در قرآن
الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام
الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام
در احکام و دستورها و قوانین الهی افزون بر این که بایدها و نبایدها و معرفی ارزش ها و ضد ارزش ها مطرح است، شیوه ممتازی نیز هست که کلام الهی را از کلام بشری جدا می سازد و آن این که قرآن دارای استواری و زیبایی لفظ همراه با معانی ژرفی است و هر لفظی از آن در جایگاه شایسته اش قرار دارد. هر واژه ای در کنار واژگانی که با آن هماهنگی و تناسب دارند، مرتب شده است. که در چینش و گزینش واژگان قرآنی به گونه ای است که گفته اند اگر لفظی از قرآن گرفته شود، سپس در تمام زبان عربی جست و جو کنیم که مانند آن را در جایگاه ویژه اش قرار دهیم، هیچ گاه چنان لفظی را نخواهیم یافت و یا اگر بخواهیم واژه ای را پس و پیش کنیم یا لفظ دیگری را جای گزین آن کنیم، در مقصود کلام خلل، و در نظم آن ناهماهنگی ایجاد می شود.
بشر به سبب توان محدودش از به کارگیری چنین واژگان و مفاهیمی عاجز است. این ویژگی در زمینه فصاحت و بلاغت قرآن، یکی از دلیل های نگه داشت قرآن از تحریف است. و این از اعجاز قرآن است.(1)
از جنبه های اعجاز قرآن، اعجاز بیانی آن است؛ عالمان علوم قرآنی به بررسی همه جانبه اعجاز بیانی قرآن پرداخته اند. در این جا به یک نمونه اعجاز بیانی قرآن (کنایه) درباره احکام و برخی مسایل دیگر اشاره می کنیم و آداب و روش پروردگار را در تبیین آن امور، بررسی می کنیم.
ب) علّت کاربرد کنایه
اشاره
ب) علّت کاربرد کنایه
معمولاً در هر جامعه ای به کارگیری برخی واژگان و تعبیرها به خاطر
1- التمهید فی علوم القرآن، ج 4، ص 28 و ج 5 ، ص 13.