- پیش گفتار 3
- اشاره 9
- بخش اول: کلیات 9
- معنای لغوی عفت 10
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- 2 _ زنان سالخورده 16
- 1 _ ازدواج 16
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- اشاره 16
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- نکته ها 18
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- اشاره 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- اشاره 30
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- د) مفهوم ادب الهی 33
- 1 _ توحید 34
- الف) ادب الهی در توحید 34
- اشاره 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- اشاره 34
- اشاره 35
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- اشاره 40
- 2 _ نبوت 40
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- اشاره 44
- د) ادب گفتار انبیا 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- اشاره 56
- تعریف اخلاق 57
- اشاره 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- اشاره 58
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- ج) مفهوم کنایه 61
- د) کنایه ها در قرآن 61
- اشاره 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- دو پرسش 67
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- اشاره 67
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- اشاره 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- اشاره 76
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- اشاره 77
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- الف) کذب (دروغ) 81
- اشاره 81
- اشاره 81
- 1. افترا 82
- 2. بهتان 82
- 3. افک 83
- 4. خرق 83
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- اشاره 84
- 5. اختلاق 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- اشاره 88
- ج) سبّ 88
- 1. قذف 90
- 2. لعن 90
- مفهوم سب در قرآن 92
- 3. فحش 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- اشاره 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- اشاره 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- الف) قول میسور 108
- ب) قول بلیغ 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- اشاره 117
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- اشاره 119
- اشاره 121
- الف) خانواده و رسانه 121
- اشاره 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار
اشاره
نقش قرآن در اصلاح گفتار
زیر فصل ها
1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار
2 _ شناخت آسیب های گفتار
3 _ اصلاح تعبیرها
4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی
5 _ روش درست سخن گفتن
6 _ آفرینی الگو
1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار
اشاره
1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار
قرآن کتاب انسان سازی است و افزون بر این که آدابی برای افراد انسانی در آن آورده شده است، خود نیز به آدابی آراسته می باشد. اگر قرآن انسان را به آراستن سخن، فرا می خواند، خود نیز بدان پای بند است. همان گونه که پیش تر آورده شد، قرآن در مسأله توحید، انسان را به نامیدن اسمای حسنی الهی فرا می خواند.(1)
از سویی دیگر، خود قرآن بارها خداوند رابا اسمای نیک توصیف می کند و یا در مورد انبیا ما را به اکرام و ادب در برابر آن ها دعوت می کند. برای مثال، خداوند مؤمنان را از صدا زدن پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم آن گونه که در میان آنان معمول است، نهی می کند(2) و خود نیز آن جناب را به نکویی یاد می کند. یا در مسایل اخلاقی ما را از دروغ، بدگویی و ناسزاگویی و... بر حذر می دارد، هم چنان که در سراسر قرآن حتی یک مورد دروغ یا اختلاف و یا بدگویی و ناسزاگویی و... دیده نمی شود. قرآن در بیان مسایل احکام و همانند آن، در جاهایی که نیاز به کنایه
1- اعراف، 180.
2- حجرات، 2.