- پیش گفتار 3
- بخش اول: کلیات 9
- اشاره 9
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 10
- اشاره 10
- معنای لغوی عفت 10
- مفهوم اصطلاحی عفت 11
- شَرَه (آزمندی) 13
- خمودی (سستی و ضعف) 14
- 1 _ ازدواج 16
- 2 _ زنان سالخورده 16
- فصل دوم: کاربرد عفت در قرآن 16
- اشاره 16
- 4 _ درباره تهی دستان 17
- 3 _ درباره ثروتمندان 17
- نکته ها 18
- الف) اهمیت زبان و بیان در قرآن 19
- اشاره 19
- فصل سوم: نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و احادیث 19
- ب) زبان، کلید خیر و شرّ 20
- ج) اختلاف زبان با نهاد آدمی 22
- د) نقش زبان در قرآن 23
- اشاره 23
- 1 _ ذکر بسم اللّه هنگام ذبح 24
- 2 _ زبان و نقش داوری 25
- 4 _ زبان و شفاعت و نجات جان 26
- 3 _ زبان و از هم پاشیدن خانواده 26
- 5 _ زبان و حبط اعمال 27
- 7 _ زبان و پیام رسانی 28
- 6 _ زبان و خطر سقوط در پرتگاه ها 28
- 8 _ زبان و ابزار تعلیم و تعلّم 29
- معنای ترکیبی عفت کلام 29
- بخش دوم: ادب در تبیین معارف قرآنی 30
- اشاره 30
- فصل اول: مفاهیم و تعریف ها 31
- الف) معنای لغوی و اصطلاحی ادب 31
- اشاره 31
- ب) مفهوم ادب الهی 32
- ج) مفهوم معارف قرآن 33
- د) مفهوم ادب الهی 33
- الف) ادب الهی در توحید 34
- اشاره 34
- اشاره 34
- 1 _ توحید 34
- فصل دوم: ادب الهی در تبیین اصول عقاید 34
- اشاره 35
- ب) آیات قرآن در ردّ پندارهای جاهلانه 35
- معنای ترکیبی عفت کلام 36
- اشاره 40
- 2 _ نبوت 40
- ج) نگاهی به ویژگی های انبیا در قرآن 41
- ب) نگاهی به جایگاه انبیا در عهدین 41
- الف) پیامبران و ناسزاگویی به آنان 41
- د) ادب گفتار انبیا 44
- اشاره 44
- 1) ادب گفتار انبیا در پیشگاه خداوند 45
- 2) ادب گفتار انبیا با مردم 47
- 3 _ معاد 52
- فصل سوم: ادب الهی در تبیین معارف اخلاقی 56
- اهمیت و جایگاه اخلاق در اسلام 56
- اشاره 56
- تعریف اخلاق 57
- ب) علّت کاربرد کنایه 58
- اشاره 58
- الف) اعجاز بیانی قرآن در تبیین احکام 58
- اشاره 58
- ادب الهی در تبیین احکام 58
- 2 _ سنت الهی در جهت فطرت انسانی 59
- 1 _ نفرت داشتن از سرشت عمل 59
- 3 _ پستی ذاتی عمل 60
- د) کنایه ها در قرآن 61
- اشاره 61
- ج) مفهوم کنایه 61
- کنایه یا تصریح در واژه «الرفث» 63
- کنایه یا تصریح در واژه «فرج» 66
- دو پرسش 67
- 1 _ چرا تعبیر «کَواعِبَ اَتْرابا» در قرآن به کار رفته است؟ 67
- اشاره 67
- 2 _ چرا خداوند، عالمانِ بی عمل یهود را به حیوان ها مَثَل زده است؟ 69
- اشاره 69
- 1. معنای ادب 70
- 2. شهرت حیوانات در میان ملّت ها 71
- 3. تمثیل یا بیان حقایق در قالب هنر 72
- اشاره 76
- بخش سوم: نقش قرآن در اصلاح گفتار 76
- فصل اول: نقش قرآن در اصلاح گفتار 77
- 1 _ پیش گامی قرآن در اصلاح گفتار 77
- اشاره 77
- اشاره 77
- فهرست آفت های سخن در قرآن1 80
- اشاره 81
- اشاره 81
- 2 _ شناخت آسیب های گفتار 81
- الف) کذب (دروغ) 81
- 2. بهتان 82
- 1. افترا 82
- 4. خرق 83
- 3. افک 83
- اشاره 84
- ب) سُخریّه و استهزا 84
- 5. اختلاق 84
- تفسیر «اللّه یستهزی ء بهم» 86
- اشاره 88
- ج) سبّ 88
- 1. قذف 90
- 2. لعن 90
- 3. فحش 92
- مفهوم سب در قرآن 92
- یک اشکال و پاسخ آن 94
- روایت هایی درباره سب انبیا 97
- فرمان تاریخی امام خمینی رحمه الله در قتل سلمان رشدی 98
- اشاره 99
- الف) کشته در راه خدا را مُرده نخوانید! 99
- 3 _ اصلاح تعبیرها 99
- ب) بگویید اسلام آوردیم نه ایمان! 100
- ج) گفتن «ان شاء اللّه » و تکیه به اراده خدا 101
- د) تحریف سخنان دیگران ممنوع! 102
- اشاره 104
- الف) نگرانی از نداشتن گواه و شاهد 104
- 4 _ شناسایی دردها و طرح گفتار درمانی 104
- ب) تقیه 105
- ج) فریاد حق خواهی مظلوم 106
- 5 _ روش درست سخن گفتن 107
- اشاره 107
- الف) قول میسور 108
- ب) قول بلیغ 108
- ج) قول سدید 109
- د) قول لیّن 110
- 6 _ آفرینی الگو 111
- اشاره 114
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 114
- رسانه و معارف قرآنی 115
- گسترده ترین رسانه گروهی 115
- عرضه کردن عملکردهای رسانه به قرآن 116
- الف) به تصویر کشیدن آشنایی و خواستگاری دو جوان 117
- اشاره 117
- الگوهای قرآنی در رسانه 117
- ب) حفظ عفت و حیا در گفت و گوی زنان و مردان در فیلم ها 118
- عفت کلام و نقش رسانه 119
- 1 _ عفت کلام و اصلاح برنامه ها و نظارت بر آن ها 119
- اشاره 119
- اشاره 121
- اشاره 121
- الف) خانواده و رسانه 121
- پیشنهادهای برنامه ای 121
- 2 _ هدایت افکار عمومی 121
- 1. ساخت برنامه ای با عنوان «عفت کلام در خانواده» 122
- 2. بررسی پرونده های دادگاه ها 123
- 3. برنامه های سیره و زندگانی 123
- 4. نمایش چگونگی عرضه کردن رفتارهای اجتماعی به قرآن 125
- 5. تجسیم بخشیدن صفات نکوهیده و ملموس ساختن زشتی آن ها 126
- 6. توجه بزرگ ترها به گفتارشان در خانواده 127
- ب) مدرسه و رسانه 128
- ج) دانشگاه و رسانه 130
- اشاره 130
- ماجرای اول 131
- ماجرای دوم 132
- ماجرای سوم 133
- پخش برنامه های کارشناسی 135
- معرفی کتاب هایی درباره عفت کلام 137
- کتاب نامه 141
نداشتند(1) و او دختر عمران از جمله برگزیدگان درگاه خدا بود. مادرش به سبب اخلاص و بندگی به درگاه پروردگار، نذر کرد که آن چه حامل است، در راه خدا و دینش خدمت گزار باشد.(2) برای همین، نام او را مریم _ که به معنای عابده و خادمه است _ ، نهاد خود او نیز در میان آنان شهرت بدی نداشت. این فرد با این اصل و نسب و بدون پیشینه بد، چگونه ممکن است که عمل ناروایی انجام دهد.
وَ بِکُفْرِهِمْ وَ قَوْلِهِمْ عَلی مَرْیَمَ بُهْتانًا عَظیمًا. (نساء: 156)
و (نیز) به خاطر کفرشان، و تهمت بزرگی که بر مریم زدند.
3. افک
3. افک
در لغت به معنای چیزی که از حقیقتش برگردانده شده باشد، است.(3) افک را از آن جهت دروغ گویند که از واقعیتش برگردانده شده است. قرآن در ماجرای یکی از همسران پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم که مورد تهمت قرار گرفت، به مردان و زنان مؤمن می فرماید:
لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤمِنُونَ وَ الْمُؤمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْرًا وَ قالُوا هذا إِفْکٌ مُبینٌ. (نور: 12)
چرا هنگامی که این (تهمت) را شنیدی، مردان و زنان باایمان نسبت به خود (و کسی که هم چون خود آن ها بود) گمان نیک نبردند و نگفتند دروغی بزرگ و آشکار است؟!
4. خرق
4. خرق
در معنای لغوی خرق گفته اند:
الخَرْقُ قَطْعُ الشَّی ءِ عَلی سَبیلِ الفَسادِ مِنْ غَیْرِ تَدبّرٍ وَ تَفَکُّرٍ.(4)
1- مریم، 29.
2- آل عمران، 35.
3- مفردات راغب، ماده «افک».
4- مفردات راغب، ماده «خرق».